Wprowadzone od 1 lipca br. do Ordynacji podatkowej przepisy przewidują możliwość zawarcia umowy o współdziałanie między podatnikami a szefem KAS. Jednak przez pierwsze 2 lata ma być to projekt pilotażowy, którym objętych zostanie ograniczona liczba zainteresowanych największych firm.

Cel umowy

Celem umowy o współdziałanie jest zapewnienie przestrzegania przez podatników przepisów prawa podatkowego. Warunkiem zawarcia takiej umowy jest przejrzystość podejmowanych działań oraz wzajemne zaufanie i zrozumienie między organem podatkowym a podatnikiem, przy uwzględnieniu charakteru prowadzonej przez podatnika działalności.

Zawarcie umowy z Szefem KAS będzie oznaczać dla podatnika możliwość uzgadniania z Szefem KAS różnych kwestii związanych z jego rozliczeniami podatkowymi, w tym uzgadnianie:

• interpretacji przepisów podatkowych – możliwe będzie zawarcie porozumienia w sprawach stosowania niejasnych przepisów podatkowych, zamiast występować o ich interpretacje;
• zasad ustalania cen transferowych;
• braku zasadności stosowania ogólnej klauzuli obejścia prawa podatkowego lub wysokości zaliczek na podatek dochodowy.

Idea, jaka przyświecała ustawodawcy wprowadzającemu takie rozwiązanie prawne było skierowanie wzajemnych relacji podatnika i fiskusa na bardziej partnerskie tory, oparcie wzajemnych stosunków o lojalność i przede wszystkim zaufanie. Program współpracy ma na celu stworzenie innego spojrzenia podatników na organy podatkowe i pozwoli określić nowy charakter współpracy z administracją podatkową oparty na partnerstwie, co ma gwarantować indywidualne podejście do podatnika.

Umowa z szefem KAS nie dla każdego

Nie każdy podatnik może przystąpić do takiej umowy. Możliwość zawarcia umowy o współdziałanie została ograniczona, co oznacza, że może ona zostać zawarta przez Szefa KAS jedynie na wniosek największych podmiotów. Największe podmioty to takie, których wartość przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln EUR.

Weryfikacja podatnika przed zawarciem umowy

Trzeba się liczyć z tym, że przed zawarciem takiej umowy Szef KAS przeprowadzi audyt podatkowy. Najpierw będzie to tzw. audyt wstępny w zakresie poprawności wypełniania obowiązków podatkowych. Obejmuje on 2 lata podatkowe poprzedzające rok, w którym podatnik wystąpił z wnioskiem o podpisanie umowy o współdziałanie oraz okres od początku roku podatkowego, w którym podatnik wystąpił z wnioskiem, do dnia zakończenia tego audytu. Natomiast w trakcie trwania umowy Szef KAS przeprowadza audyt monitorujący.

Podatnik musi również wykazać posiadanie skutecznych oraz adekwatnych procesów oraz procedur do zarządzania wykonywaniem obowiązków podatkowych (ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego), co też będzie weryfikowane przez zawarciem umowy z Szefem KAS.

Po złożeniu wniosku o zawarcie umowy będzie sporządzany tzw. profil podatnika, który będzie uaktualniany w toku współpracy. Profil będzie zawierał informacje o podmiocie pochodzące z różnych źródeł: wewnętrzne źródła KAS (deklaracje, decyzje, protokoły z kontroli itd.) oraz zewnętrzne: uzyskane od innych organów państwowych, instytucji, informacje ogólnie dostępne w sieci Internet, w tym informacje o branży, uzyskane od podatnika w ramach audytu podatkowego.

Zawarcie umowy – etapy

Jeżeli chodzi o organizację przyjmowania wniosków o przystąpienie do Programu Współdziałania, to Szef KAS planuje w tym zakresie kilka etapów:

I etap: do 31 sierpnia br. – przyjmowanie i ocena wniosków o zawarcie umowy o współdziałanie (w przypadku wniosków złożonych w tym okresie, kolejność ich złożenia nie będzie czynnikiem decydującym o rozpoczęciu w tych podmiotach audytu wstępnego i przyjęciu do Programu Współdziałania).

II etap: przeprowadzenie audytów wstępnych w podmiotach, które nadesłały zgłoszenia.

III etap: decyzja o wyborze podmiotów do udziału w pilotażu.

Szczegóły Projektu Współdziałania można znaleźć na stronie www.podatki.gov.pl, na której Ministerstwo Finansów opublikowało m.in.: Podręcznik dla uczestnika Programu Współdziałania, Wytyczne w zakresie Ram Wewnętrznego Nadzoru Podatkowego i Wniosek o zawarcie umowy o współdziałanie.

A co z kontrolami?

Jeżeli chodzi o kontrole celno-skarbowe, to nie jest do końca tak, że ich nie będzie. Zawierając umowę o współdziałanie podatnik zobowiązuje się do przestrzegania przepisów podatkowych, wdrażania w firmie wewnętrznych procedur zapewniających prawidłowość rozliczeń oraz zgłaszania spornych zagadnień ze swojej praktyki biznesowej i informowania o potencjalnych korzyściach podatkowych. Natomiast w zamian za to fiskus zobowiązuje się do ograniczenia kontroli podatkowych, które będą mogły być przeprowadzane tylko przez szefa KAS (z jego upoważnienia). Do tej pory ten obowiązek spoczywał na naczelniku urzędu skarbowego. Po zawarciu umowy o współdziałanie naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł przeprowadzić w firmie kontrole krzyżowe lub czynności sprawdzające jedynie za zgodą Szefa KAS.

Dobry kierunek zmian

Wprowadzone przepisy i projekt umowy o współdziałaniu wyglądają optymistycznie. Stanowią przejaw polityki budowania wzajemnego zaufania pomiędzy państwem a podatnikiem. Widać jednak, że są to bardzo ostrożne kroki ze strony Ministerstwa, czego dowodem jest fakt, że jest to na razie program pilotażowy. Pozostaje mieć nadzieję, że jego ocena będzie na tyle pozytywna, że Ministerstwo zdecyduje się na wprowadzenie go na stałe.

Autorką artykułu jest Marta Surmacz, doradca podatkowy w GWW.