Na liczne zmiany w prawie od 1 lipca 2020 r. muszą przygotować się ci przedsiębiorcy, którzy w myśl przepisów szczególnych zobowiązani są do raportowania transgranicznych schematów podatkowych (ang. Mandatory Disclosure Rules – MDR). Pod koniec czerwca 2020 r., Prezydent podpisał bowiem tzw.: „Tarczę 4.0”, w skład której wchodzą m.in. znowelizowane przepisy dotyczące wspomnianych MDR-ów.

Promotor, Korzystający, Wspomagający – „trzej muszkieterowie” MDR-ów

Głównym założeniem konstrukcji MDR jest dostarczenie administracji skarbowej kompleksowej informacji o potencjalnie agresywnym planowaniu podatkowym. Przekazywanie informacji o schematach podatkowych może dotyczyć trzech kategorii podmiotów. Nazywa się ich odpowiednio: Promotorami, Korzystającymi oraz Wspomagającymi. Promotor to podmiot, którego celem jest przed wszystkim opracowanie, oferowanie, jak również wdrażanie uzgodnienia podatkowego. Korzystający to z kolei podmiot, któremu udostępniane jest lub u którego wdrażane jest uzgodnienie. Wspomagający zaś jest podmiotem, który podjął się między innymi: udzielenia (bezpośrednio lub pośrednio) wsparcia, czy też wdrożenia takiego uzgodnienia.

Powtórne raportowanie schematów podatkowych – dla każdego coś innego

Nowelizacja obejmuje swoim zakresem znaczącą część regulacji dotyczących schematów MDR. Uwagę zwracają jednak przede wszystkim przepisy dotyczące nałożenia na Promotorów, Korzystających i Wspomagających obowiązku ponownego zaraportowania wszystkich schematów transgranicznych, w sytuacji gdy pierwsza czynność związana z wdrażaniem takiego schematu została dokonana w konkretnym przedziale czasowym. Ustawodawca wyznaczył ramy tego obowiązku na okres od 25 czerwca 2018 roku do 30 czerwca 2020 roku. Takie rozwiązanie określa się jako „raportowanie wsteczne”. Początkowo, przepisy nakładały na każdą z grup obowiązek zaraportowania schematów transgranicznych w następujących terminach: Promotorzy powinni byli je zakończyć 31 lipca 2020 r., Korzystający do 16 sierpnia 2020 r., a Wspomagający do 31 sierpnia 2020 r. Jednakże na skutek wydania nowego rozporządzenia regulującego tą materię, wspomniane terminy uległy przesunięciu. Zgodnie z brzmieniem rozporządzenia, na ponowne przekazanie informacji o schematach transgranicznych w ramach tzw.: „raportowania wstecznego”, Promotorzy mają teraz czas do 31 grudnia 2020 r., Korzystający do 31 stycznia 2021 r., a Wspomagający do 28 lutego 2021 r.

„Odformalizowanie niezupełne” przepisów w zakresie Informacji MDR-3

Analizując brzmienie nowelizowanych przepisów, nie sposób nie wspomnieć o zmianach w kontekście Informacji MDR-3. W tym miejscu należy przypomnieć, iż dotyczy ona Korzystających, a w swojej istocie polega na obowiązku składania przez nich razem z deklaracją na dany podatek informacji o korzyściach podatkowych osiągniętych w danym okresie rozliczeniowym z konkretnego schematu podatkowego bądź o przeprowadzeniu jakiejkolwiek czynności, która stanowi element całości schematu podatkowego. Co równie istotne, obowiązek taki istnieje nawet wówczas, gdy korzyść podatkowa nie wystąpiła. Informację składa się wyłącznie elektronicznie, co oznacza, że musi ona zostać podpisana elektronicznie przez cały zarząd Korzystającego. Takie uregulowanie rodziło szereg kontrowersji i problemów natury praktycznej. Ustawodawca dokonał wobec tego zmian w tym obszarze. Po nowelizacji, Informacja MDR-3 będzie mogła zostać podpisana zgodnie z reprezentacją podatnika, co jest pozytywnie komentowane w środowisku doradców podatkowych i prawników zajmujących się prawem podatkowym. Niestety, czynności tej nadal nie będzie mógł dokonać pełnomocnik, co jest rozwiązaniem niekorzystnym i niepraktycznym. Nowelizacja rozwiązuje więc problem zbyt dużej formalizacji w zakresie składania Informacji MDR-3 tylko częściowo.

Raportowanie MDR w dobie pandemii

W związku z epidemią COVID-19 oraz problematycznymi w jej obliczu sztywnymi terminami w zakresie raportowania transgranicznych schematów MDR, zmiany legislacyjne w tym zakresie zostały niejako „wchłonięte” do pakietu regulacji i aktów prawnych tworzących „Tarczę 4.0”. W myśl znowelizowanych przepisów, szczególne kompetencje uzyska Minister Finansów. Będzie mógł on poprzez rozporządzenia przedłużać terminy dotyczące przekazywania informacji o schematach podatkowych. Co więcej, uprawnienie to będzie dotyczyło także wymiany informacji podatkowych z innymi państwami. W nowelizacji postanowiono rozwiązać tą kwestię dwutorowo. Po pierwsze, na szczeblu bilateralnym, czyli państw uczestniczących w wymianie tych informacji, jak również w wymiarze ogólnoeuropejskim. Dlatego też nacisk w tym zakresie położono na ustalenia podejmowane na forum Unii Europejskiej oraz OECD.

Od rozszerzonego pełnomocnictwa do wymiany informacji podatkowych na szczeblu unijnym – czyli zmiany wielopłaszczyznowe

Zmiany przepisów w zakresie MDR mają charakter wielopłaszczyznowy. Dotkną one bowiem takich obszarów jak wymiana informacji podatkowych z innymi państwami Unii Europejskiej (wymiar międzynarodowy) czy chociażby kwestii rozszerzenia zakresu pełnomocnictwa dotyczącego MDR (wymiar stricte formalny).

W pierwszym z wymienionych obszarów należy wspomnieć przede wszystkim o tym, iż  Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie zobowiązany do przekazywania właściwym organom innych państw członkowskich UE informacji o  schematach transgranicznych.

W drugim obszarze, uwagę zwraca przede wszystkim novum w postaci rozszerzenia zakresu pełnomocnictwa rodzajowego dotyczącego MDR. Należy stwierdzić, iż to dobry krok w stronę ujednolicenia przepisów w zakresie pełnomocnictw i do tego w tak wąskiej dziedzinie jak MDR.

Od ogółu do szczegółu czy raczej od szczegółu do ogółu?

Na chwilę obecną trudno ocenić jednoznacznie całokształt proponowanych zmian. Idea jaka przyświecała Ministerstwu Finansów jest zapewne słuszna, jednakże praktyka obszaru prawa podatkowego wielokrotnie pokazała rozbieżności między koncepcjami i intencjami ustawodawcy a funkcjonowaniem systemu podatkowego, tym bardziej teraz, w tak niestabilnym okresie jak epidemia koronawirusa.  Czas pokaże, czy regulacje ostatniej noweli podatkowej w ramach „Tarczy 4.0” przełożą się pozytywnie na funkcjonowanie przepisów z zakresu MDR.

Autorem artykułu jest Radosław Chudy – prawnik, konsultant ds. podatków w zespole cen transferowych GWW.