Szczególnie istotnym wyzwaniem dla unijnych organów celnych stała się konieczność zrównoważenia dwóch przeciwstawnych celów: z jednej strony ochrony europejskiego rynku i interesów gospodarczych, z drugiej – utrzymania płynności handlu międzynarodowego. Unia Europejska w odpowiedzi na amerykańskie cła zainicjowała przegląd swoich procedur antydumpingowych i antysubsydialnych, aby skuteczniej chronić europejski przemysł przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.

W przypadku Chin, które były głównym celem amerykańskich ceł, UE znalazła się w skomplikowanej sytuacji. Z jednej strony podzielała niektóre amerykańskie obawy dotyczące chińskich praktyk handlowych, z drugiej – przeciwstawiała się jednostronnym działaniom USA, które podważały zasady multilateralnego systemu handlowego. W konsekwencji UE zmuszona była do wprowadzenia bardziej szczegółowych procedur weryfikacji towarów chińskich, aby zapobiec naruszeniom praw własności intelektualnej oraz dumpingowym praktykom cenowym, jednocześnie unikając eskalacji napięć handlowych z Pekinem.

Ekonomiczne konsekwencje dla Europy

Polityka celna administracji USA wywołała wielowymiarowe skutki gospodarcze dla Unii Europejskiej. Bezpośrednie straty dla eksporterów europejskich szacuje się na miliardy euro, szczególnie w sektorach stalowym, motoryzacyjnym i rolno-spożywczym.

Pośrednie skutki obejmują zakłócenia w globalnych łańcuchach dostaw, w których europejskie przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę. Niepewność regulacyjna i rosnące koszty handlu międzynarodowego przyczyniły się do spowolnienia inwestycji w sektorach eksportowych, a także do reorientacji strategii handlowych wielu firm europejskich.

Wpływ na gospodarkę Chin

Gospodarka chińska, będąca głównym celem amerykańskich ceł, doświadczyła znaczącego spowolnienia wzrostu eksportu do USA. Cła przyspieszyły również proces restrukturyzacji chińskiej gospodarki w kierunku modelu bardziej opartego na konsumpcji wewnętrznej oraz eksporcie zaawansowanych technologicznie produktów.

Chińskie władze odpowiedziały na amerykańskie cła kombinacją środków odwetowych oraz zwiększonymi subsydiami dla dotkniętych sektorów. Jednocześnie Pekin zintensyfikował wysiłki na rzecz dywersyfikacji rynków eksportowych, szczególnie w ramach inicjatywy Pasa i Szlaku oraz poprzez pogłębienie relacji handlowych z UE.

Nowe obowiązki i wyzwania dla administracji celnej

Wojna celna między USA, UE i Chinami znacząco zwiększyła obciążenie administracji celnej, wymuszając istotne zmiany organizacyjne i proceduralne. Szczególnie istotne stały się takie obszary jak:

Weryfikacja pochodzenia towarów

Wiążą się one z  wdrożeniem bardziej rygorystyczne procedury weryfikacji pochodzenia towarów, aby zapobiegać praktykom obchodzenia ceł przez fałszywe deklaracje kraju pochodzenia lub nieznaczne modyfikacje produktów. Wymaga to zwiększenia kompetencji merytorycznych funkcjonariuszy celnych oraz inwestycji w nowe narzędzia analityczne.

Modernizacja systemów informatycznych

Dynamicznie zmieniające się taryfy celne wymuszają przyspieszenie modernizacji systemów informatycznych wykorzystywanych przez organy celne. Konieczne staje się wdrożenie rozwiązań umożliwiających szybkie aktualizacje baz danych taryfowych oraz automatyczną analizę ryzyka, pozwalającą na identyfikację potencjalnych prób obchodzenia nowych regulacji.

Zwiększona rola w ochronie rynku

Organy celne musza przejąć zwiększoną odpowiedzialność za ochronę krajowych rynków przed nieuczciwymi praktykami handlowymi. Wymaga to pogłębionej współpracy z innymi organami administracji, takimi jak urzędy ochrony konkurencji czy instytucje odpowiedzialne za egzekwowanie praw własności intelektualnej.

Intensyfikacja współpracy międzynarodowej

Paradoksalnie wojna handlowa zwiększyła zapotrzebowanie na międzynarodową współpracę organów celnych. Wymiana informacji między administracjami celnymi UE, Chin i innych krajów stała się kluczowa dla zwalczania procederu obchodzenia ceł poprzez reeksport lub fałszywe deklaracje.

Administracje celne państw członkowskich UE stanęły przed szczególnym wyzwaniem dostosowania swoich procedur nie tylko do zmieniających się regulacji unijnych, ale także do globalnej dynamiki handlu międzynarodowego. Konieczne stało się wypracowanie nowych mechanizmów współpracy między organami celnymi poszczególnych państw członkowskich, aby zapewnić jednolite stosowanie unijnego kodeksu celnego w warunkach zwiększonej presji politycznej i gospodarczej.

W dłuższej perspektywie doświadczenie zdobyte podczas wojen celnych przyspieszy proces transformacji cyfrowej administracji celnych oraz powinno wzmocnić ich rolę jako strategicznych organów państwowych, odpowiedzialnych nie tylko za pobór należności celnych, ale także za ochronę bezpieczeństwa ekonomicznego i konkurencyjności gospodarki.