W interpretacji ogólnej z 27 grudnia 2024 r. Minister Finansów wskazał, że dla uznania umowy leasingu operacyjnego za schemat podatkowy podstawowe znaczenie ma cel zawarcia takiej umowy. Umowa leasingu będzie schematem podatkowym, jeśli motywem jej zawarcia było osiągnięcie korzyści podatkowej, nie zaś skorzystanie z efektywnego biznesowo modelu finansowania. Czy jednak rozstrzygnięcie to ułatwi stosowanie przepisów o MDR?

Opodatkowanie leasingu – powracający problem

Zawieranie umów leasingu pozostaje jedną z najpowszechniejszych w obrocie form finansowania. Dotyczy to przede wszystkim zakupu środków trwałych takich jak maszyny produkcyjne czy samochody. O ile cywilistyczne ramy leasingu nie budziły istotniejszych kontrowersji, o tyle bardziej problematyczne okazywało się ustalenie podatkowych skutków umów leasingu. W ostatnich latach wątpliwości te musiały być rozwiązywane przez interwencje ustawodawcy (np. w zakresie limitu, do jakiego raty leasingowe można zaliczać do kosztów uzyskania przychodu).

Leasing operacyjny i leasing finansowy

Stosunek prawny leasingu może przybrać formę leasingu operacyjnego lub leasingu finansowego. Z perspektywy podatkowej leasing operacyjny jest efektywniejszy, ponieważ pozwala korzystającemu przede wszystkim na szybsze rozpoznanie kosztów uzyskania przychodów w porównaniu do alternatywnych rozwiązań wymagających amortyzacji (np. leasingu finansowego czy zakupu na raty). W konsekwencji zastosowanie tej konstrukcji prawnej budzi uzasadnione wątpliwości co do jej kwalifikacji jako schemat podatkowy.

Czy leasing operacyjny jest schematem podatkowym? Stanowisko MF

Przesłanki uznania danego stosunku prawnego za schemat podatkowy zostały przez ustawodawcę sformułowane na tyle szeroko, że wiele standardowych rozwiązań podlega obecnie raportowaniu MDR. W przypadku leasingu operacyjnego zazwyczaj wystarczające jest spełnienie jedynie dwóch warunków:

1. stosowanie znacznie ujednoliconej dokumentacji, która nie wymaga istotnych zmian przy wdrażaniu leasingu operacyjnego u więcej niż jednego podmiotu (standardowych rozwiązań rynkowych) oraz
2. działanie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej.

W teorii zatem niemal każda umowa leasingu operacyjnego może zostać uznana za schemat podatkowy. Z tego powodu podlega on często raportowaniu MDR. Podmioty posiadające ten obowiązek wolą bowiem nie ryzykować odpowiedzialności karno-skarbowej za naruszenie obowiązków związanych ze schematami podatkowymi.

Równocześnie przekazywane zgłoszenia najprawdopodobniej nie przyczyniają się do realizacji ich celu, jakim jest przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania. Zazwyczaj stosowanie leasingu operacyjnego odpowiada potrzebom biznesowym przedsiębiorcy, a przewidziana dla niego korzyść podatkowa nie jest wynikiem sztucznej praktyki rynkowej, lecz możliwością przewidzianą przez ustawodawcę.

Z uwagi na wątpliwości dotyczące obowiązku raportowania leasingu operacyjnego jako schematu podatkowego, wydana została interpretacja ogólna Ministra Finansów (DTS5.8092.4.2024, Dz.Urz. MF z 27 grudnia 2024 r. poz. 126). Zaprezentowane w interpretacji podejście organ opiera na przyjęciu, że – niezależnie od pozostałych przesłanek wskazanych w Ordynacji podatkowej (tzw. cech rozpoznawczych) – kluczowe znaczenie dla uznania danego uzgodnienia za schemat podatkowy ma jego cel: osiągnięcie korzyści podatkowej. Samo ujednolicenie dokumentacji powstającej w związku z zawarciem umowy leasingu operacyjnego, choć może stanowić ogólną cechę rozpoznawczą w rozumieniu Ordynacji podatkowej (art. 86a § 1 pkt 6), nie przesądzą o powstaniu schematu podatkowego. Jak bowiem czytamy w interpretacji:

„Korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, jeśli stanowi istotną lub determinującą przesłankę decyzji o wdrożeniu uzgodnienia, a nie jest jedynie pobocznym lub nieoczekiwanym skutkiem uzgodnienia. Kryterium głównej korzyści będzie więc, co do zasady, spełnione w przypadku, w którym uzgodnienie nie zostałoby wdrożone, gdyby nie oczekiwana korzyść podatkowa. Kryterium głównej korzyści nie będzie spełnione, co do zasady, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie wskutek stosowania zgodnych z prawem rozwiązań nie ma lub nie miał alternatywnej, racjonalnej drogi postępowania, nawet jeżeli skutkiem tego działania jest osiągnięcie korzyści podatkowej”.

Leasing operacyjny jako schemat podatkowy (MDR) – obowiązki stron umowy leasingu

Praktyka rynkowa wskazuje, że umowy leasingu zawierane są ze względu na korzyści biznesowe (wygodny model finansowania zakupów), nie zaś w celu unikania opodatkowania. Obowiązek raportowania MDR powstanie zatem jedynie w wyjątkowych przypadkach. Po stronie leasingodawców (w siatce pojęciowej przepisów o schematach podatkowych – promotorów lub wspomagających) dotyczy to głównie sytuacji, gdy leasingodawca ma świadomość, że celem leasingobiorcy było osiągnięcie korzyści podatkowej (przykładowo – sam przedstawił mu perspektywę takich korzyści).

Pełną świadomość rzeczywistych celów zawarcia umowy leasingu operacyjnego posiada natomiast leasingobiorca (korzystający – w rozumieniu przepisów o MDR). Jednakże i on ma obowiązek raportowania umowy leasingu jako schematu podatkowego tylko wtedy, gdy rozpoznanie w danym roku podatkowym wyższych kosztów uzyskania przychodów z tytułu opłat leasingowych niż odpisów amortyzacyjnych było czynnikiem, który przesądził o zawarciu takiej umowy.

Raportowanie MDR i leasing: na przekór nadgorliwości podatników

Rozstrzygnięcie Ministra Finansów może brzmieć jak truizm: oczywiste wydaje się bowiem, że przy ocenie powstania schematu podatkowego kluczowe jest wystąpienie korzyści podatkowej. Istotniejsze jednak jest potwierdzenie, że wiedzę na ten temat posiada przede wszystkim leasingobiorca. Z tego powodu obowiązki raportowe nie powinny spoczywać na podmiotach, które nie są w stanie stwierdzić, czy celem zawarcia umowy leasingu było osiągnięcie korzyści podatkowej. Problematyka podatkowych skutków zawarcia umowy leasingu jest istotna zarówno dla podatników PIT, jak i CIT. Zespół specjalistów kancelarii GWW udziela kompleksowego wsparcia w zakresie podatkowego i prawnego dla wszystkich uczestników otoczenia biznesu.