Kiedy zbywanie dzieł sztuki przestaje być pasją i staje się pracą? Miłośnicy sztuki często mogą pochwalić się pokaźną kolekcją, którą kompletują latami. Kompletując elementy swoich zbiorów podczas aukcji, nabywając dzieła bezpośrednio od twórców, wyszukując je w antykwariatach czy otrzymując je w prezencie. Kolekcje prywatne mają dla nich nie tylko wartość materialną, ale także sentymentalną, kolekcjonerską. Z założenia mają „cieszyć oko”. Co jednak dzieje się w sytuacji, gdy sytuacja życiowa zdeterminuje kolekcjonera do sprzedaży i nastąpi zbywanie dzieł sztuki? W jaki sposób będzie mógł je sprzedać? Czy zapłaci z tego tytułu podatek?

Kolekcjonowanie dla celów prywatnych

W niedawnej interpretacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: Dyrektor KIS) (0115-KDIT3.4011.729.2020.2.AW) pochylił się nad sprawą wnioskodawcy, który z zamiłowania kolekcjonował dzieła malarstwa i rzeźby. Była to działalność stricte prywatna, która miała służyć realizacji jego pasji oraz jako lokata kapitału. Jak wskazał wnioskodawca, część kolekcji miała mu posłużyć „na podróże na emeryturze”.

Okoliczności się jednak zmieniły. W wyniku nastania pandemii i utraty pracy przez podatnika, a także braku możliwości podjęcia pracy przez jego żonę, mężczyzna zdecydował się sprzedać część swojej kolekcji dzieł sztuki. W związku z tym zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem, czy dokonywana przez niego sukcesywna sprzedaż kolekcji będzie traktowana jako działalność gospodarcza oraz czy będzie ją można uznać za przychód w rozumieniu ustawy o PIT.

Dyrektor KIS potwierdził, że zbycie części kolekcji posiadanych dzieł malarstwa i rzeźby nie następuje w wyniku działalności gospodarczej. Stwierdził także, że zamiar sukcesywnego zbywania dzieł należy rozpatrywać w oparciu o generalną zasadę, która wskazuje, że odpłatne zbycie innych rzeczy przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie, skutkuje powstaniem przychodu. Oznacza to, że jeśli odpłatne zbycie ruchomości nastąpi po upływie pół roku (liczonego od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie), nie będzie źródłem powstania przychodu zgodnie z ustawą o PIT, a co za tym idzie sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem PIT.

Zbywanie dzieł sztuki – kiedy powstaje działalność gospodarcza?

Dyrektor KIS wyjaśnił także, jakie przesłanki należy spełnić, aby można było mówić o istnieniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Pierwszym elementem jest jej zarobkowy charakter. Oczywistym wydaje się, że prowadzona działalność ma generować zysk i zapewnić dochód. Organ wskazał jednak, że ta możliwość musi być potencjalna. Nieosiągnięcie zysku nie przesądza więc o tym, że działalność gospodarcza nie powstała. Sam sposób prowadzenia działalności wymaga, by była ona prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły. Wyklucza to zatem prowadzenie działalności w sposób sporadyczny, gdyż kryterium to wymaga, żeby przedsiębiorcy przyświecał stały zamiar jej wykonywania. Dodatkowo podejmowane czynności nie mogą być od sobie oderwane – powinny być ze sobą powiązane i wielokrotnie powtarzane. Działalność ma być wykonywana we własnym imieniu (na własny lub cudzy rachunek).

Istotne jest podjęcie ryzyka, które przedsiębiorca bierze na siebie w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą. Wymienione kryteria muszą być spełnione łącznie. Bez zaistnienia któregokolwiek z nich, nie możemy mówić o tym, że działalność gospodarcza istnieje.

Opodatkowanie dzieł sztuki

Aby mówić o opodatkowaniu transakcji sprzedaży podatkiem dochodowym od osób fizycznych dzieł sztuki, należy sprawdzić czy taka czynność podlega opodatkowaniu. Musimy wziąć pod uwagę jej cel, zamiar i okoliczności. Jak stwierdził Dyrektor KIS w omawianej interpretacji: sprzedaż, nawet wielokrotna, przedmiotów z majątku prywatnego osoby fizycznej, które nie są związane z działalnością gospodarczą oraz nie były nabyte w celu ich odsprzedaży, nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sukcesywne zbywanie dzieł sztuki zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie przychodem podatkowym (art. 10 ust. 1 pkt 8) jedynie w sytuacji, gdy transakcja będzie dokonana przed upływem pół roku od daty nabycia rzeczy będącej przedmiotem sprzedaży. Jest to ważna informacja dla osób, które chcą sprzedać dzieło sztuki poza działalnością gospodarczą. Aby nie narazić się na konieczność zapłaty podatku, należy zbadać, czy od momentu nabycia i zbycia minęło pół roku.

Więcej artykułów na ten temat znajdą Państwo w kategorii klienci indywidualni: https://new.lexplorers.pl/category/dziedziny/klienci-indywidualni-pl/ 

Autorką artykułu jest Olga Sulewska, prawnik w zespole doradztwa podatkowego dla klientów indywidualnych GWW.