Nowa, korzystna ulga IP BOX jest skierowana do podatników PIT oraz CIT osiągających kwalifikowane dochody z praw własności intelektualnej, wytworzonych, rozwiniętych lub ulepszonych w ramach prowadzonej przez nich działalności badawczo-rozwojowej. W poprzednim wpisie przedstawiłem ogólne zasady jej funkcjonowania. Jako nowe rozwiązanie prawne, wciąż jednak budzi wiele wątpliwości. Szczególnie, w zestawieniu z pojęciem działalności badawczo-rozwojowej.

Firma musi mieć patent

Skorzystanie z 5% stawki podatkowej jest możliwe, gdy przedsiębiorca jest właścicielem lub współwłaścicielem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Z preferencyjnej stawki może skorzystać także  jego użytkownik ,posiadający prawa do korzystania na podstawie umowy licencyjnej. Taka możliwość została jednak obwarowana ograniczeniami.

Prawo do opodatkowania obniżoną stawką dochodów uzyskanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej nie jest zależne od wielkości podmiotu. Podatnik musi jednak przyczynić się twórczo do powstania kwalifikowanego prawa własności intelektualnej poprzez jego wytworzenie, rozwinięcie lub ulepszenie.

Nie ma ulgi bez działalności badawczo-rozwojowej

Przedsiębiorca chcący skorzystać z IP Box powinien spełnić szereg warunków, które dadzą mu prawo do zastosowania 5% stawki podatkowej. Prawo własności intelektualnej będące podstawą osiągnięcia nisko opodatkowanych dochodów, powinno zostać wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej. Działalność badawczo-rozwojowa została zdefiniowana w ustawie o PIT oraz CIT, zalicza się do niej: „działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”. Zarówno prowadzone badania naukowe, jak i prace rozwojowe, musza spełniać kryteria definicji zawartej w ustawach podatkowych. Ustawodawca nie zdecydował się jednak na określenie formy, w jakiej powinna być prowadzona działalność badawczo-rozwojowa.

Działalność badawczo-rozwojowa prostsza niż się wydaje

Dokonując oceny, czy działalność przedsiębiorcy ma charakter działalności badawczo–rozwojowej, należy w pierwszej kolejności ustalić, czy miała ona charakter twórczy, czyli odróżniający się od pozostałych rezultatów jego działalności. Opracowanie nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w ramach swojego przedsiębiorstwa spełnia wymóg wymienionego w ustawie twórczego charakteru działalności. Bardzo istotną kwestią jest fakt, że do spełnienia kryterium „twórczości”  wystarczający jest nawet minimalny stopień nowości. Wymóg ten rozpatrywany jest w skali własnego przedsiębiorstwa, nie musi mieć więc charakteru wykraczającego poza ramy prowadzonej działalności.

Kolejnym warunkiem uznania, że przedsiębiorca prowadzi działalność badawczo-rozwojową jest jej systematyczność. Oznacza to prowadzenie tej działalności zgodnie z przyjętym systemem, w sposób uporządkowany, metodyczny i zaplanowany. Wymóg systematyczności nie oznacza natomiast, że prace badawczo-rozwojowe muszą być prowadzone stale, bądź okresowo. Jeżeli z potrzeb rynku oraz charakteru prowadzonej działalności wynika incydentalne prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej, może ona także zostać uznana za prowadzoną w sposób systematyczny.

Badania naukowe czy prace rozwojowe?

Działalność badawczo-rozwojowa powinna w rezultacie zwiększać zasoby wiedzy w ramach badań naukowych lub wykorzystywać zasoby wiedzy do tworzenia nowych zastosowań w ramach prac rozwojowych. W praktyce, zdecydowanie częściej spotykane są prace rozwojowe prowadzące do wykorzystania wiedzy, w szczególności do tworzenia zmienionych lub usprawnionych produktów, procesów lub usług. Co warte podkreślenia, zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystanie jej do tworzenia nowych zastosowań może odnosić się wyłącznie do danego przedsiębiorstwa.

Nie każda działalność badawczo-rozwojowa spełniająca kryteria „twórczości”, „systematyczności” oraz zwiększania zasobów wiedzy lub wykorzystywania jej do tworzenia nowych zastosowań będzie mogła zostać uznana za działalność kwalifikowaną. Do tej kategorii będzie można zaliczyć wyłącznie działalność badawczo-rozwojową skutkującą wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Kluczowe kwalifikowane prawo własności intelektualnej

Działalność badawczo-rozwojowa może prowadzić do wytworzenia nowego prawa własności intelektualnej. Może również prowadzić do rozwinięcia bądź ulepszenia takiego prawa. Oznacza to zwiększenie funkcjonalności lub użyteczności już istniejącego prawa własności intelektualnej. Nieistotne jest natomiast, czy podatnik uzyskał na to rozwinięcie dodatkową ochronę prawną. Rozwijanie i ulepszanie prawa własności intelektualnej jest najczęściej związane z nowymi sposobami wdrożenia i zastosowania w praktyce tego prawa.

Przyjęta wykładnia przepisów wprowadzających korzystną dla podatników ulgę IP BOX powoduje, że może nią zostać objęta stosunkowo szeroka grupa dochodów. Jednocześnie, można przewidywać, że stosowanie tych przepisów stanie się również przedmiotem licznych sporów prowadzonych z organami podatkowymi.

Autorem artykułu jest Marcin Kopczyk, doradca podatkowy w GWW.