Nowelizacja ustawy akcyzowej. Nowe pojęcia i nowe zasady nabywania wewnątrzwspólnotowego

Na skutek nowelizacji ustawy akcyzowej 13 lutego 2023 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2427, dalej: nowelizacja e-SAD) kolejny etap elektronizacji przemieszczeń wyrobów akcyzowych stał się faktem. Nowelizacja dotyczy elektronizacji pomiędzy różnymi państwami członkowskimi UE w ramach procedury dotyczącej wyrobów z zapłaconą akcyzą. Wprowadza ona m.in. nowe pojęcia takie jak: uprawniony wysyłający oraz uprawniony odbiorca. Określa również nowe zasady nabywania wewnątrzwspólnotowego poprzez wprowadzenie elektronicznego uproszczonego dokumentu administracyjnego e-SAD r. realizowanego za pośrednictwem systemu EMCS.

Niezmienna jednak pozostaje rola pośrednika, czyli taki model działalności, gdy spółka (pośrednik) nie ma fizycznej możliwości rozporządzania wyrobami akcyzowymi znajdującymi się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, przemieszczanymi z państwa członkowskiego na terytorium kraju do ostatecznych nabywców, którzy te wyroby zamówili. Podmiot pośredniczący to taki, który nie przemieszcza ani nie odbiera wyrobów akcyzowych na terytorium kraju. To spółki zagraniczne odpowiedzialne są za organizację transportu oraz dostarczenie zamówionych wyrobów bezpośrednio do ostatecznych nabywców. Wyroby nie są dostarczane spółce (pośrednikowi) ani nie są przemieszczane przez jej magazyn.

Inaczej mówiąc, mimo że spółka jest nabywcą i sprzedawcą, to transport odbywa się bezpośrednio z magazynu zagranicznej spółki do magazynu (punktu odbioru) ostatecznego nabywcy.

W przypadkach określonych w art. 10 ust. 4 i 5 ustawy, również w brzmieniu obowiązującym od 13 lutego 2023 r., podatnikiem z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych jest ten podmiot, który dokonuje czynności rodzącej obowiązek podatkowy. Co do zasady zatem podmiotem dokonującym nabycia wewnątrzwspólnotowego nadal jest odbiorca wyrobów akcyzowych (który fizycznie odbiera te wyroby).

Brak zmian w definicji nabycia wewnątrzwspólnotowego w wyniku nowelizacji e-SAD oznacza, że aktualna pozostaje wykładnia pojęcia „nabycia wewnątrzwspólnotowego” – a co za tym idzie – spółka (pośrednik) nie będzie podmiotem nabywającym wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe (nie będzie podatnikiem) i w konsekwencji nie będzie zobowiązanym do dopełnienia obowiązków formalnych związanych z tym nabyciem i do ewentualnej zapłaty podatku akcyzowego z tytułu tego nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych.

Pośrednik nie jest podmiotem, który dokonuje nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych także w stanie prawnym po wejściu w życie nowelizacji e-SAD, więc wobec spółki (pośrednika) nie istnieje w tym zakresie obowiązek uzyskiwania statusu uprawnionego odbiorcy w rozumieniu nadanym nowelizacją e-SAD.