Rosnące znaczenie kryptowalut  w obrocie gospodarczym każe przyjrzeć się stanowisku Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, które dotyczy podatkowych konsekwencji otrzymania części wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług w walutach wirtualnych (0111-KDIB1-3.4010.301.2024.2.JKU).

Regulacja rynku kryptowalut w planach legislacyjnych i w orzecznictwie

Obrót kryptowalutami jest jednym z młodszych sektorów rynku kapitałowego. Są one aktywami specyficznymi – mogą pełnić rolę zbliżoną do tradycyjnych środków pieniężnych (tzw. walut fiducjarnych), wykazując jednak przy tym cechy swoiste, które upodabniają je do aktywów inwestycyjnych. Ponieważ inwestycje w kryptoaktywa wiążą się z ryzykiem gospodarczym wyższym niż inwestycje w waluty fiducjarne (co wynika z niestabilności kursów), ich popularność – zarówno wśród inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonalnych – stała się impulsem do podjęcia prób uregulowania obrotu kryptowalutami. O planach legislacyjnych pisaliśmy już na naszym blogu: https://lexplorers.pl/regulacja-rynku-kryptoaktywow/

Tym razem chcielibyśmy pochylić się nad stanowiskiem Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej w sprawie opodatkowania dochodów z transakcji dokonywanych w kryptowalutach (0111-KDIB1-3.4010.301.2024.2.JKU). Choć, jak wiadomo, interpretacje indywidualne mają moc wiążącą tylko w konkretnych sprawach, tworzą one obraz środowiska regulacyjnego, którego nie powinien ignorować żaden świadomy inwestor.

Opodatkowanie kryptowalut – powstanie przychodu i koszty jego uzyskania

Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wystąpiła spółka akcyjna specjalizująca się w rozwoju oprogramowania, w tym rozwiązań typu blockchain. Spółka ta zawarła ze swym kontrahentem m.in. umowę partnerstwa strategicznego. Przewidywała ona, że spółka będzie prowadziła prace ukierunkowane na stworzenie publicznie dostępnych narzędzi IT, jej kontrahent zaś, jeśli zdecyduje się na wyemitowanie tokenów wirtualnej waluty, przekaże pewną liczbę tych tokenów spółce. Otrzymane w ten sposób kryptowaluty spółka planuje zbyć w celu zakupu walut fiducjarnych. W istocie tokeny takie zostały już przekazane spółce w wyniku jednostronnego działania kontrahenta. Spółka dopuszcza ponadto, aby w dalszej przyszłości akceptować płatności za usługi programistyczne także w pewnych rodzajach walut wirtualnych (tzw. stable-coins, powiązanych kursowo z dolarem amerykańskim).

Upraszczając nieco złożoność pytań postawionych przez podatnika, problem analizowany w interpretacji można sprowadzić do rozstrzygnięcia o:

• momencie powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu: czy nastąpi to z otrzymaniem tokenów, czy raczej z chwilą wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną;
• możliwości rozpoznania wartości otrzymanych od kontrahenta kryptowalut jako kosztu uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.

Napiwek w kryptowalutach i opodatkowanie CIT

Przed przejściem do omawiania warto wskazać, jak spółka-wnioskodawca tłumaczy sens otrzymywania kryptowalut w wykonaniu umowy partnerstwa strategicznego: „Spółka traktuje otrzymane tokeny (waluty wirtualne) jako świadczenie dodatkowe o charakterze »success fee« o charakterze de facto napiwku – liczba tokenów i w ogóle fakt ich przyznania nie był spółce znany do niedawna”. Wyjaśnienie to, jakkolwiek ocenialibyśmy powołanie się na nieświadomość otrzymania przez spółkę tokenów, jest symptomatyczne dla rozwoju stosunków handlowych, jaki prawdopodobnie będziemy obserwować w najbliższych latach. Kryptoaktywa – wobec ich zmienności kursowej – być może bardziej niż na środek płatności za podstawowe świadczenie nadają się na taki właśnie komponent dodatkowego wynagrodzenia (success fee czy „napiwku” przyznawanego uznaniowo przez zadowolonego klienta).

Ze wspomnianego tu charakteru otrzymanych krytptowalut jako „napiwków” spółka wnosiła, że otrzymanie przez spółkę waluty wirtualnej (tokenów) w ramach umowy partnerstwa strategicznego nie będzie skutkować uzyskaniem przez nią przychodu podatkowego na gruncie ustawy CIT, a przychód powstanie dopiero w momencie określonym zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f  ustawy CIT (czyli z chwilą wymiany waluty wirtualnej na fiducjarną).

Dyrektor KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zdaniem organu otrzymanie waluty wirtualnej na podstawie umowy partnerstwa strategicznego skutkuje po stronie podatnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT (wartość otrzymanych rzeczy lub praw), a nie art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f ustawy o CIT (przychody z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną). Jako argument przemawiający za takim stanowiskiem Dyrektor KIS uznał fakt, że „w momencie otrzymania waluty wirtualnej spółka uzyskuje konkretne przysporzenie majątkowe o określonej wysokości”. Wyjaśnił przy tym, że przychód ten, który nie został wymieniony w zamkniętym katalogu przychodów z zysków kapitałowych, będzie stanowił przychód z innych źródeł przychodów.

Koparki do kryptowalut: poza kosztami uzyskania przychodu

Korzystne dla podatniczki rozstrzygniecie zapadło natomiast w zakresie pytań dotyczących kosztów uzyskania przychodu. Uznając stanowisko przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji za prawidłowe, organ przyjął, że kosztami uzyskania przychodu poniesionymi na nabycie kryptowalut będą cena ich zakupu oraz prowizje pobierane przez podmioty pośredniczące (giełdy kryptoaktywów). Do kosztów uzyskania przychodów nie można natomiast zaliczyć kosztów inne niż bezpośrednio związane z nabyciem waluty wirtualnej. Wśród takich kosztów organ wymienia koszty finansowania zakupu walut wirtualnych (przez pożyczki lub kredyty),  cenę komputera i jego amortyzacji, zużytej energii elektrycznej, koszt zakupu koparek do kryptowalut. Co jednak istotne, w opinii Dyrektora KIS przychód rozpoznany w związku z otrzymaniem tokenów jest zarazem wydatkiem poniesionym na nabycie waluty wirtualnej, a zatem możliwe będzie jego ujęcie jako kosztu uzyskania przychodu z tytułu ich zbycia (jako podstawę stanowiska organ podaje art. 15 ust. 11 w zw. z art. 15 ust. 1i ustawy o CIT).

Rynek kryptowalut – ryzyko kazuistyki

Młody rynek kryptowalut ewoluuje dynamicznie, co utrudnia jego kompleksową regulację, a wypracowane rozwiązania – także w praktyce stosowania prawa – są naznaczone ryzykiem podejścia kazuistycznego. Z tego względu przy inwestowaniu w waluty wirtualne pomocne jest korzystanie z usług doświadczonego doradcy.

Więcej na temat wsparcia, jakiego udziela kancelaria GWW, znajdą Państwo na stronie www.gww.pl