Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt nowelizacji przepisów dotyczących Inspekcji Ochrony Środowiska. I choć sam fakt kolejnej nowelizacji przepisów nie dziwi już nikogo (jest ich co najmniej kilka dziennie), to uprawnienia jakie zgodnie z przedstawioną propozycją zyskuje IOŚ, mogą przyprawić o szybsze bicie serca. Szczególnie tych przedsiębiorców, dla których kwestie środowiskowe dotychczas nie były priorytetem.

Gdy nie znasz dnia, ani godziny…..

Ze świadomością istnienia Inspekcji Ochrony Środowiska oswoił się niemal każdy przedsiębiorca.  Niektórym udało się nawet wejść z nią w interakcje, czy to podczas oddawania instalacji do eksploatacji, czy też podczas kontroli. Nie jest to wprawdzie organ na wieść o którym cierpnie skóra, to jednak w najbliższym czasie może się to odmienić za sprawą planowanych zmian związanych z organizacją tej inspekcji.

Wachlarz uprawnień jakie zyskuje zdaje się być imponujący. Wystarczy wskazać, że inspektorzy będą mogli wykonywać kontrole w systemie całodobowym, co pozwoli na przeprowadzenie kontroli również w porze nocnej. Będzie to szczególnie istotne w kontekście innej planowanej zmiany związanej z wzmocnieniem roli tzw. kontroli interwencyjnych (nieplanowych), będących wynikiem różnego rodzaju skarg, czy mówiąc kolokwialnie donosów. W odniesieniu do nich wyłączone zostają bowiem przepisy odnoszące się  m.in. do konieczności zawiadomienia o zamiarze jej przeprowadzenia z 7-dniowym wyprzedzeniem. Inspektorzy przeprowadzający kontrolę uzyskają uprawnienie do żądania uruchomienia instalacji lub urządzenia, w zakresie jaki będzie konieczny do celów przeprowadzenia np. badań czy poboru prób. Z pewnością ukróci to praktyki związane m.in. z wyłączaniem niektórych urządzeń na czas kontroli czy zmniejszaniem obciążenia instalacji w celu osiągnięcia parametrów środowiskowych.

Czynności rozpoznawcze lub operacyjne

Co więcej, gdy organ poweźmie uzasadnione podejrzenie naruszenia warunków korzystania ze środowiska, będzie mógł podjąć czynności tzw. rozpoznawcze lub operacyjne. Będą one polegały przykładowo na możliwości rejestrowania obrazów i dźwięków z wykorzystaniem dronów w celu ustalenia czy naruszenie wystąpiło, a jeśli tak to jaka jest jego skala i kto za nie odpowiada. Jeśli w efekcie tych działań stwierdzone zostanie uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa przeciwko środowisku, organy IOŚ będą mogły prowadzić dochodzenie, a także wnieść do sądu i popierać akt oskarżenia.

Unieważnienie pozwoleń środowiskowych

Bronią atomową może również okazać się możliwość inicjowania postępowań w sprawie stwierdzenia nieważności pozwoleń na korzystanie ze środowiska. Jeśli bowiem IOŚ stwierdzi nieprawidłowości w zakresie wydawania decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska (takich jak pozwolenie na emisję, pozwolenie zintegrowane, pozwolenie wodnoprawne czy pozwolenie z zakresu gospodarki odpadami), będzie mogła wystąpić do właściwego organu z wnioskiem o stwierdzenie nieważności takiej decyzji. W tak wszczętym postępowaniu IOŚ będą przysługiwały prawa strony. Oznacza to, że będzie mogła podejmować wszelkie czynności, w tym przedstawiać dowody oraz kwestionować zapadłe rozstrzygnięcie.

Trzeba zdać sobie sprawę, iż stwierdzenie nieważności pozwolenia zintegrowanego, a tym samym jego wyeliminowanie z obrotu prawnego, wiązać się będzie ze wstrzymaniem pracy takiej instalacji i tym samym ogromnymi stratami po stronie przedsiębiorcy.

Podsumowanie

Choć powyższe zmiany są aktualnie w początkowej fazie procedowania, ich wprowadzenie w życie jest kwestią czasu. Warto więc spojrzeć na prowadzoną przez siebie działalność przez pryzmat przepisów środowiskowych. Niepozbawione sensu będzie również przyjrzenie się samemu procesowi pozyskania pozwoleń na korzystanie ze środowiska. Pozwoli to zidentyfikować potencjalne ryzyko wyeliminowania posiadanych decyzji z obrotu, a także uniknąć kar finansowych, których wzrost również przewidziany został w planowanej nowelizacji.

Autorką artykułu jest Marta Banasiak, aplikant radcowski w GWW.