W środowisku pracy wielu firm, bez względu na branżę, zauważalne staje się coraz częstsze wykorzystywanie sztucznej inteligencji. Oczywiście, przynosi to liczne korzyści, takie jak usprawnienia i automatyzacja procesów, jednak z perspektywy interesów organizacji zarówno pod kątem aspektów prawnych, jak i finansowych kluczowe jest, aby ten postęp dokonywał się w kontrolowany sposób. Brak narzędzi minimalizujących ryzyko niewłaściwego korzystania z takich rozwiązań może doprowadzić do daleko idących konsekwencji.

Chcielibyśmy zwrócić uwagę na tematykę sztucznej inteligencji (AI), która odgrywa coraz większą rolę, przyspieszając procesy i poprawiając jakość pracy. Pochylimy się nad tym, czym tak naprawdę jest AI, jaką rolę odgrywa w miejscu pracy, a także wskażemy istotne kwestie, o których powinien pamiętać pracodawca, korzystając z systemów sztucznej inteligencji. Skupimy się również na ryzyku oraz zagrożeniach, na które powinien się przygotować pracodawca chcący wykorzystać systemy Al przy zarządzaniu pracownikami.

Czym jest sztuczna inteligencja?

Al (artificial intelligence – ang. sztuczna inteligencja) to systemy, które podczas wykonywania określonych zadań wykorzystują ludzką inteligencję. Swoje działania opierają i ulepszają na podstawie zbieranych i przetwarzanych informacji. Coraz częściej wyniki ich prac są lepsze od tych uzyskanych przez ludzi. Systemy Al są w stanie wykonać wiele czynności/zmian w ciągu sekundy, co więcej, pracują przez cały czas, co sprawia, że ich zastosowanie staje się lepszym rozwiązaniem w wielu dziedzinach, między innymi w przypadku kampanii reklamowych.

W jaki sposób sztuczna inteligencja może pomóc przedsiębiorstwom?

Obecnie korzystanie z sztucznej inteligencji w codziennej pracy staje się faktem. Chociaż nie wszystkie przedsiębiorstwa mogą już teraz skorzystać z tej technologii, to bez wątpienia jest to jedno z najszybciej rozwijających się i obiecujących obszarów. Zastosowanie sztucznej inteligencji w większości branż może przynieść zwiększoną efektywność pracy – a co za tym idzie – przewagę konkurencyjną.

Sztuczna inteligencja przede wszystkim pozytywnie wpływa na organizację pracy oraz jakość świadczonych usług. Przykładem wykorzystania AI jest obszar obsługi klienta. Dzięki technologii AI algorytmy potrafią skutecznie wyszukiwać, sortować i filtrować informacje o klientach pochodzące z różnych źródeł, co istotnie ułatwia firmom utrzymanie kontaktu z klientem. Standardem stają się rozwiązania takie jak czatboty czy wirtualni asystenci, które wspomagają klientów w korzystaniu z usług firmy.

Sztuczna inteligencja w zatrudnieniu

Stosowanie systemów sztucznej inteligencji może być wykorzystywane w obszarze zarządzania pracownikami, w szczególności również do rekrutacji, do przydzielania zadań, monitorowania lub oceny pracowników. Systemy te należy traktować jako systemy wysokiego ryzyka, gdyż mogą w znacznym stopniu wpływać na przyszłe pespektywy zawodowe oraz źródło utrzymania tych osób. Co ważne, jeśli sztuczna inteligencja będzie wykorzystywana w całym procesie rekrutacji oraz w ramach oceny, awansu lub retencji osób pozostających w zatrudnieniu, takie systemy mogą utrwalać wzorce dyskryminacji, np. wobec niektórych grup zawodowych lub osób niepełnosprawnych. Wykorzystywane do monitorowania wydajności i zachowania tych osób systemy sztucznej inteligencji mogą wpływać również na prawo pracowników do ochrony danych i prywatności.

Zagrożenia związane ze stosowaniem systemów sztucznej inteligencji w zatrudnieniu

Należy wyróżnić co najmniej cztery zagrożenia związane ze stosowaniem systemów sztucznej inteligencji. Po pierwsze, naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych. Podkreślenia wymaga, że na gruncie przepisów został ściśle określony katalog danych osobowych pracownika, do których pracodawca ma dostęp. Stosowanie Al. w szerokim zakresie może doprowadzić do dostępu do danych, których pracownik nie ujawnił pracodawcy, co może powodować naruszenia przepisów RODO. Po drugie, możliwa dyskryminacja z uwagi na to, że algorytmy działania sztucznej inteligencji mogą nie uwzględniać i nie odzwierciedlać zróżnicowania kulturowego czy społecznego. Po trzecie i czwarte: brak elastyczności oraz empatii w zarządzaniu. Brak elastyczności może wynikać z pełnego zautomatyzowania procesów zarządzania, co jednocześnie ogranicza kreatywność; z kolei powód braku empatii jest zrozumiały, jego skutek zaś to ograniczanie możliwości budowania relacji z pracownikami oraz zrozumienia ich potrzeb.

Właściwe regulacje wewnętrzne

Wprowadzając do przedsiębiorstwa rozwiązania AI, należy pamiętać o tym, jak ważne jest jasne uregulowanie zasad korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji oraz zwiększanie świadomości pracowników. W tym kontekście istotną rolę może odegrać wewnętrzna polityka dotycząca korzystania z narzędzi AI. Powinna ona precyzyjnie określać, jakie rozwiązania są dostępne dla pracowników na poszczególnych stanowiskach, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, w tym minimalizacji danych. Również ważne jest wskazywanie, z jakich narzędzi AI pracownik absolutnie nie może korzystać oraz jakich czynności nie powinien podejmować.

Tego rodzaju działania są kluczowe, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że wprowadzane do narzędzi sztucznej inteligencji dane, w tym te o charakterze poufnym dla przedsiębiorstwa czy dane osobowe, są przetwarzane nie tylko w celu realizacji określonego zadania, ale także w celu doskonalenia programu (niezależnie od woli użytkownika). Z tego nie zawsze w pełni zdają sobie sprawę użytkownicy.

Bezpieczna praktyka działalności pracowników w obszarze AI i stały monitoring mają także istotne znaczenie w kontekście ochrony praw autorskich wyników pracy oraz minimalizacji ryzyka związanych z cyberatakami. Aby utrzymać swoją renomę i stabilność finansową, organizacja powinna przywiązywać szczególną wagę do podniesienia poziomu świadomości i umiejętności pracowników korzystających z sztucznej inteligencji. Istotne jest również wdrożenie, egzekwowanie i regularna aktualizacja zasad korzystania z rozwiązać, jakie daje nam AI.