Jedną z kluczowych i jednocześnie budzących największe obawy zmian w obrębie wymagań związanych z ochroną środowiska,  jest zmiana dotychczasowego systemu naliczania opłat z tytułu poboru wód z własnych ujęć oraz odprowadzania ścieków do środowiska. Obecnie opłaty te naliczane są i uiszczane w ramach tzw. opłat środowiskowych. Po wejściu w życie nowej ustawy Prawo wodne, odpowiedzialność za naliczenie opłaty i przekazanie informacji w tym zakresie podmiotom zobowiązanym, przerzucona zostanie na organ.

Jak jest obecnie?

Aktualnie podmioty korzystające ze środowiska rozliczają opłaty środowiskowe samodzielnie  w ramach rocznego sprawozdania o zakresie korzystania ze środowiska. Sprawozdanie przedkładane jest następnie marszałkowi województwa w terminie do 31 marca roku następującego po roku, którego sprawozdanie dotyczy. Zgodnie z nową regulacją, taka forma naliczania opłat za pobór wód i odprowadzanie ścieków znajdzie zastosowanie po raz ostatni do opłat za rok 2017 (w terminie do 31 marca 2018 r.).

Zmiana od 1 stycznia 2018 r.

W odniesieniu do opłat należnych za rok 2018 powyższy system ulegnie zmianie. Zgodnie z nowym systemem, należności naliczane będą z urzędu przez nowo utworzony organ – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Tym samym podmiot korzystający ze środowiska, a ściślej podmiot korzystający z usług wodnych, nie będzie ich wyliczał we własnym zakresie.

Całkowita opłata z tytułu poboru wód oraz opłata z tytułu odprowadzania ścieków uzależniona będzie (z nielicznymi wyjątkami) od dwóch składowych, tj.: wysokości opłaty stałej i wysokości opłaty zmiennej. Dlatego też, informacji określających wysokość opłat i sposób ich wyliczenia będzie kilka.

W odniesieniu do opłaty stałej, Wody Polskie przekażą ją w formie informacji rocznej. Niestety, na dzień dzisiejszy ustawa nie wskazuje czy informacja ta zostanie przygotowana wraz z początkiem roku, czy też zostanie naliczona z dołu, na koniec roku kalendarzowego. Niemniej opłata ta wnoszona będzie w 4 równych ratach kwartalnych. Raty uiszczane będą nie później niż do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału, na rachunek bankowy Wód Polskich (a nie jak dotychczas na rachunek urzędu marszałkowskiego).

Z kolei opłata zmienna naliczana będzie w systemie kwartalnym. Daje to podstawy przypuszczać, iż będą to cztery informacje rocznie, odnoszące się do każdego kwartału w roku. Taki system naliczania tej opłaty podyktowany jest faktem, iż opłata ta należna jest za faktyczne ilości pobranych wód czy odprowadzonych ścieków, które docelowo ustalane będą na podstawie odczytów przyrządów pomiarowych.  Podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne, wnosić będzie opłatę zmienną, analogicznie jak w przypadku opłaty stałej, na rachunek bankowy Wód Polskich. Odmiennie kształtować się będzie termin jej wniesienia, ponieważ należność będzie musiała zostać uregulowana w ciągu 14 dni od dnia, w którym zobowiązany otrzyma informację za dany kwartał.

Postępowanie reklamacyjne

Pomimo, iż wyliczenie opłat leżeć będzie po stronie organu, nie oznacza to, że zobowiązanemu nie przysługują żadne środki zakwestionowania dokonanego wyliczenia.  W przypadku zastrzeżeń co do jego wysokości, będzie on mógł skorzystać z postępowania reklamacyjnego. Reklamację składać się będzie do Wód Polskich, w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji ustalającej wysokość opłaty. Należy jednak pamiętać, iż złożenie reklamacji nie wstrzymuje wykonania obowiązku uiszczenia opłaty. W przypadku uwzględnienia reklamacji, organ zwróci różnicę między wysokością uiszczonej opłaty za usługi wodne, a wysokością opłaty za usługi wodne wynikającą z nowej informacji, uwzględniającej zarzuty zawarte w reklamacji. W razie nieuznania reklamacji właściwy organ Wód Polskich określi wysokość opłaty za usługi wodne w drodze decyzji, od której zobowiązanemu przysługiwać będzie skarga do sądu administracyjnego. Co istotne, reklamacja przysługiwać będzie tylko raz w danym okresie rozliczeniowym.

Podsumowanie

Obowiązek naliczania, w tym ustalania niezbędnych danych, w zakresie opłat z tytułu poboru wód i odprowadzania ścieków do środowiska, przerzucony został na organ. Jest to nowe i odmienne od dotychczas obowiązującego rozwiązanie. Na pierwszy rzut oka, może się ono wydawać wygodne dla zobowiązanych do ponoszenia opłat. Należy jednak zachować czujność, gdyż niektóre z przepisów ustawy, szczególnie dotyczące samego sposobu ustalania wysokości opłat, budzą wątpliwości interpretacyjne. Zawsze pozostaje wtedy możliwość wniesienia reklamacji bądź konsultacja z ekspertem w tej dziedzinie.

Autorem tekstu jest Marta Banasiak, aplikant radcowski w GWW.