Reforma unijnego kodeksu celnego, szczególnie w kontekście e-commerce, jest odpowiedzią na dynamiczny rozwój handlu elektronicznego w Unii Europejskiej oraz na potrzebę dostosowania przepisów celnych do współczesnych realiów. Kluczowe zmiany wprowadzone w ramach reformy mają na celu zwiększenie efektywności, transparentności i jednolitości przepisów, co jest szczególnie ważne w kontekście transgranicznych przepływów towarów.

Reforma ta ma na celu znaczące uproszczenie i ułatwienie procedur związanych z handlem elektronicznym w Unii Europejskiej. Przesunięcie odpowiedzialności na platformy internetowe w zakresie zapewnienia zgodności z obowiązkami celnymi oraz opłatami VAT ma zredukować ryzyko oszustw i poprawić bezpieczeństwo zakupów online dla konsumentów.

Kluczowe zagadnienia obejmują m.in. usunięcie progu zwolnienia z cła dla przesyłek o wartości do 150 euro, uproszczenie procedur celnych, nową definicję uznanego importera, zmiany w zgłoszeniach celnych oraz wprowadzenie systemu Data Hub (Unijnego Centrum Danych Celnych).

Zlikwidowanie progu wartości 150 euro dla zwolnień celnych ma na celu wyeliminowanie powszechnie występującej praktyki niedowartościowywania paczek przez sprzedawców, co było wykorzystywane do unikania opłat celnych. Dzięki temu reformy mają zniechęcić do działań niezgodnych z prawem i zagwarantować, że wszystkie towary wprowadzone do UE będą odpowiednio opodatkowane.

Upraszczając system celny i redukując kategorie cła do czterech głównych grup, reforma ma na celu ułatwienie procesu zarówno dla konsumentów, jak i dla platform, co w konsekwencji powinno przyczynić się do lepszego zarządzania milionami transakcji e-commerce.

Najważniejsze zmiany i ich znaczenie

1. Usunięcie progu zwolnienia z cła dla przesyłek o wartości do 150 euro

• Obecnie przesyłki o wartości poniżej 150 euro są zwolnione z cła, co prowadzi do nadużyć, takich jak zaniżanie deklarowanej wartości towarów, aby uniknąć opłat celnych.
• Reforma zakłada, że wszystkie przesyłki (wyłączenie C2C) będą podlegać należnościom celnym niezależnie od ich wartości, co ma na celu wyrównanie warunków konkurencji między lokalnymi a międzynarodowymi sprzedawcami.
• Zmiana zwiększy przychody z ceł oraz poprawi zgodność z zasadami handlu, eliminując luki prawne.
• Warto zaznaczyć, że zwolnienie z cła w przypadku transakcji C2C (czyli między osobami fizycznymi) na poziomie 45 euro pozostaje w mocy. To oznacza, że osoby fizyczne mogą nadal przesyłać towary o wartości do 45 euro bez konieczności płacenia cła. Jednak dotychczasowe zwolnienie dla przesyłek B2C, czyli zakupów dokonanych przez osoby fizyczne od sprzedawców, zostało ograniczone.

2. Wprowadzenie uproszczonego traktowania taryfowego

Uproszczone określanie wartości celnej dotyczy właśnie tych towarów, wobec których stosuje się również uproszczenia w zakresie taryfikacji. W przypadku taryf uproszczone procedury mogą dotyczyć na przykład stosowania stawki celnej na podstawie przypisania kategorii towarów czy też uproszczonych obliczeń związanych z cenami towarów. Planowane jest zastosowanie „koszyków taryfowych”, gdzie stawki celne będą określane na podstawie dwóch pierwszych cyfr kodu taryfowego, co znacznie uprości procedury celne – dobrowolne uproszczone traktowanie taryfowe polega na tym, że na podstawie złożonego wniosku importujący będą mogli korzystać z systemu koszyków, w ramach którego stawki celne będą ustalane na poziomie dwóch pierwszych cyfr kodu taryfy, co odpowiada poziomowi działu taryfy celnej.

1. • Liczba koszyków: Obecnie jest pięć koszyków, ale przyszłe dyskusje mogą prowadzić do zmiany ich liczby, zależnie od aktualnych potrzeb i regulacji.
   • Stawki ryczałtowe: Zastosowanie stawek ryczałtowych w klasyfikacji towarów według dwóch pierwszych cyfr kodu może upraszczać proces, ale także wymagać regularnych aktualizacji w zależności od zmian w taryfach celnych.
   • Dyskusje i aktualizacje: Będą miały miejsce dyskusje nad optymalizacją i dostosowaniem systemu, co może skutkować nowymi rozwiązaniami lub dodatkowymi koszykami.
   • Ważność monitorowania: Obserwowanie zmian w stawkach celnych i trendach rynkowych jest kluczowe, aby system koszyków pozostał efektywny i adekwatny.

Dla importerów będzie to oznaczać mniej skomplikowane procesy, co obniży koszty administracyjne i czas przetwarzania przesyłek. To rozwiązanie jest szczególnie ważne dla sektora e-commerce, który charakteryzuje się dużą liczbą małych przesyłek.

Nowa dyrektywa wyłącza z uproszczonej procedury:

1. • Zharmonizowane wyroby akcyzowe – wyroby te nie mogą korzystać z ułatwień, co jest spójne z aktualnym stanem prawnym.
   • Towary podlegające cłom antydumpingowym – są one również wyłączone, zwłaszcza po usunięciu progu wartości 150 euro.

Ponad to towary muszą być klasyfikowane jako niebędące środkami transportu ani      przeznaczone do montażu, aby kwalifikowały się w ramach omawianej procedury.     Wyłączone także będą z uproszczonego traktowania taryfowego towary w działach 73, 98 i 99.

3. Nowa definicja uznanego importera i jego odpowiedzialność:

Uznany importer – podmiot prowadzący sprzedaż na odległość, który towary przywozi na obszar celny Unii i jest zarejestrowany do celów procedury Import One-Stop Shop (IOSS) – stanie się kluczowym podmiotem w łańcuchu dostaw, odpowiadającym za prawidłowe deklaracje i uiszczenie należności celnych.

Uznany importer będzie ponosił odpowiedzialność za aspekty fiskalne i niefiskalne. Natomiast jeżeli podmiot uznawany za importera ma siedzibę poza Unią, jest on zobowiązany do wyznaczenia przedstawiciela pośredniego mającego siedzibę w Unii, analogicznie do rozwiązania w dyrektywie VAT-owskiej, gdzie również uznany dostawca mający siedzibę poza Unią ma obowiązek wyznaczyć przedstawiciela mającego siedzibę w Unii.

Wprowadzenie tych rozwiązań zredukuje ryzyko niezgodności i pozwoli na lepsze zarządzanie obowiązkami celno-podatkowymi w obrocie transgranicznym.

4. Zmiana w zakresie zgłoszeń celnych i integracja z Data Hub

Reforma przewiduje, że dane o przesyłkach będą przekazywane do centralnej bazy danych (Data Hub) zamiast standardowych zgłoszeń celnych. W nowym unijnym kodeksie celnym wprowadzone zostały zmiany dotyczące zgłoszeń celnych, szczególnie w kontekście towarów spoza UE, które są sprzedawane w ramach e-commerce. W przypadku małych przesyłek o wartości do 150 euro zlikwidowane zostały wcześniejsze obowiązki związane z formalnym zgłoszeniem celnym – mówi się tu oczywiście o obowiązkowym przekazaniu danych do centrum danych Data Hub, gdzie możliwe będzie przetwarzanie, analizowanie czyli prowadzenie efektywnej analizy ryzyka w oparciu o dane dotyczące przywozu towarów w Unii Europejskiej. Pozwoli to na skuteczniejsze zarządzanie ryzykiem i monitorowanie przepływów towarów w całej Unii Europejskiej.

Dla organów celnych oznacza to większą przejrzystość i możliwość szybszego identyfikowania nieprawidłowości.

Termin powiadomienia o długu celnym, zaksięgowania go oraz termin zapłaty będą miały miejsce do końca miesiąca następującego po zwolnieniu towarów.

W kontekście nowego unijnego kodeksu celnego dla e-commerce kluczowym elementem są zmiany dotyczące procedur importowych, szczególnie w przesyłkach B2C (business to consumer). Dotychczasowe zasady dotyczące VAT, zgodnie z którymi dostawca był zarejestrowany w IOSS, będą mogły zostać rozszerzone na zasady celne.

Wprowadzając nowe regulacje, przewiduje się, że tak jak VAT, który jest płacony przez konsumenta w momencie zakupu towaru, płatność taka zostanie zaadoptowana również w obszarze cła. Oznacza to, że przywóz towarów może nastąpić w dowolnym państwie członkowskim UE, a procedury celne będą centralizowane w Centrum Danych Celnych.

Warto zaznaczyć, że zmiany te będą miały analogiczne odwzorowanie w nowej dyrektywie VAT, która aktualnie jest w fazie opracowań. Nowe zasady mają na celu uproszczenie i zharmonizowanie procesów związanych z importem towarów oraz należnościami podatkowymi, co powinno przyspieszyć oraz ułatwić handel elektroniczny w całej Unii Europejskiej.

Równolegle do prac nad unijnym kodeksem celnym trwają również prace nad rewizją dyrektywy VAT, co wskazuje na potrzebę synchronizacji obu systemów w celu skuteczniejszego zarządzania obrotem towarowym i zapewnienia spójności w podejściu do opodatkowania i procedur celnych.

Pochodzenie towaru

Nie będzie wymagane udokumentowanie pochodzenia towaru w przypadku, gdy importer zdecyduje się na uproszczone traktowanie taryfowe. To oznacza, że w przypadku uproszczonego podejścia do taryfikacji, klasyfikacji, oraz korzystania z koszyków ze stawkami ryczałtowymi, pochodzenie towaru nie musi być potwierdzone dokumentem.

Wartość celna

Wartość transportu do miejsca przeznaczenia będzie wliczana w wartość celną towaru, co ma znaczenie dla ustalenia podstawy do obliczenia ceł i podatków. Innymi słowy, jeżeli w przypadku jednego pakietu ma zastosowanie uproszczona taryfikacja, uproszczona klasyfikacja i koszyki ze stawkami ryczałtowymi, to wartość transportu do miejsca przeznaczenia będzie wliczana w wartość celną towaru.

Dług celny

Przepisy dotyczące długu celnego zostały dostosowane do przepisów ustawy oraz dyrektywy VAT. Uznany importer staje się dłużnikiem w zakresie długu celnego po zaakceptowaniu.

Uogólniając, reforma ta ma na celu stworzenie bardziej przejrzystego, sprawiedliwego i efektywnego systemu zakupów online, co powinno przynieść korzyści wszystkim stronom zaangażowanym w e-handlu.

Wyzwania dla przedsiębiorców

Dostosowanie do nowych regulacji: Wprowadzenie nowych zasad, takich jak centralizacja danych i zmiany w klasyfikacji taryfowej, wymagać będzie modernizacji systemów IT oraz przeszkolenia personelu.

Zwiększone obowiązki administracyjne: Pomimo uproszczeń przedsiębiorcy będą musieli przygotować się na nowe procedury związane z rejestracją uznanego importera oraz odpowiedzialnością za deklaracje celne.

Reforma celna wspiera przedsiębiorców przez uproszczenie procedur, redukcję kosztów i umożliwienie aktywnego udziału w procesie legislacyjnym. Jednak kluczowym elementem sukcesu reformy będzie efektywna współpraca między przedsiębiorstwami a administracją, która pozwoli na wdrożenie przepisów w sposób płynny i minimalizujący obciążenia dla firm.

Harmonogram zmian

Jednym z kluczowych elementów reformy unijnego kodeksu celnego jest jasno określony harmonogram wdrażania nowych przepisów, szczególnie w kontekście dynamicznie rozwijającego się sektora e-commerce. Harmonogram ten odgrywa istotną rolę, ponieważ daje przedsiębiorcom czas na przygotowanie się do nowych zasad oraz umożliwia płynne przeprowadzenie procesu legislacyjnego na poziomie unijnym.

Główne elementy harmonogramu:

1. Data wejścia w życie przepisów dotyczących e-commerce – 1 marca 2028 r.:
   • Wprowadzenie przepisów w zakresie e-commerce zaplanowano na marzec 2028 r., co daje niemal czteroletni okres przejściowy od chwili obecnej.
   • Ten długi czas przygotowania umożliwia przedsiębiorcom oraz administracji celnej dostosowanie systemów, procesów i struktur organizacyjnych do nowych wymogów.
2. Etapy prac legislacyjnych:
   • Obecna faza negocjacji: Przepisy są jeszcze na etapie projektów. W trakcie polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej (przypadającej na drugą połowę 2025 roku) planowane jest zakończenie negocjacji i przyjęcie ostatecznej wersji przepisów.
   • Prace nad przepisami wykonawczymi: Po zatwierdzeniu unijnego kodeksu celnego rozpoczną się prace nad szczegółowymi regulacjami delegowanymi i wykonawczymi. Te przepisy będą kluczowe dla praktycznego wdrożenia reformy.
   • Przygotowania technologiczne: Wprowadzenie systemu Data Hub, integracja z innymi systemami unijnymi oraz adaptacja platform biznesowych do nowych wymagań będą wymagały intensywnych działań technicznych.