Dostępność obywateli Ukrainy do systemu ochrony zdrowia oraz edukacji dzieci

Nowa specustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583 ze zm.) wprowadza m.in. regulacje, które mają zapewnić obywatelom Ukrainy dostęp do systemu ochrony zdrowia i systemu edukacji. W niniejszym artykule sprawdzamy, co dokładnie przewidują nowe przepisy.

System ochrony zdrowia

W specustawie przewidziane zostały rozwiązania umożliwiające rozliczanie świadczeń medycznych udzielonych obywatelom Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.

Obywatel Ukrainy, którego pobyt na terytorium RP uznaje się za legalny na podstawie specustawy, jest uprawniony do opieki medycznej udzielanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej na zasadach i w zakresie, w jakim osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje prawo do świadczeń na podstawie ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zatem zasady udzielania świadczeń medycznych obywatelom Ukrainy oraz zasady rozliczania tych świadczeń będą co do zasady identyczne jak
w przypadku polskich pacjentów.

Specustawa wprowadza jednak pewne wyłączenia co do:

• leczenia uzdrowiskowego,
• rehabilitacji uzdrowiskowej,
• podania produktów leczniczych wydawanych świadczeniobiorcom w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia.

Powyższe zostało uregulowane w art. 37 ust. 1 specustawy.

Koszty świadczeń opieki zdrowotnej pokryje Narodowy Fundusz Zdrowia ze środków budżetu państwa. Świadczenia mają być udzielane na podstawie umów zawartych przez poszczególne placówki z NFZ, a w przypadku aptek – na podstawie umów o realizację recept. Tym samym przepisy specustawy obejmują placówki, które mają podpisany kontrakt z NFZ.

Co istotne, wyżej opisane regulacje obowiązują wstecz, tj. od 24 lutego 2022 r. Wynika to z art. 99 specustawy.

Dostęp do edukacji

Obywatele Ukrainy, którzy przybywają na terytorium RP w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium ich państwa, mają prawo do zapisania dzieci i młodzieży do szkół publicznych. Osoby takie korzystają z nauki i opieki w publicznych placówkach na warunkach dotyczących obywateli polskich. Zasady korzystania z prawa do nauki szkolnej w przypadku cudzoziemców były uregulowane już wcześniej, między innymi w ustawie z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Przepisy te znajdują zastosowanie także w przypadku obywateli przybywających na terytorium RP z Ukrainy.

Nauka dzieci i młodzieży w wieku 7–18 lat w publicznych szkołach jest nieodpłatna. Aby skorzystać z tego prawa, należy złożyć odpowiedni wniosek w wybranej placówce. Bez znaczenia dla skorzystania z tego prawa pozostaje kwestia braku znajomości języka polskiego. Istnieje możliwość organizacji dodatkowych nieodpłatnych lekcji języka polskiego. Obywatele Ukrainy, korzystający z nauki i opieki w publicznych przedszkolach i szkołach, mogą korzystać także z dodatkowych zajęć wyrównawczych. Za organizację takich zajęć odpowiedzialny jest organ prowadzący daną szkołę czy przedszkole. Co więcej, organ prowadzący szkołę może zorganizować oddział przygotowawczy w danej placówce.

Specustawa przewiduje ponadto, że w celu zapewnienia opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 będącymi obywatelami Ukrainy, o których mowa w specustawie, organ wykonawczy gminy może utworzyć żłobek lub klub dziecięcy bez konieczności spełnienia wymagań lokalowych i sanitarnych przewidzianych w ustawie z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Wprowadzono także dalej idące ułatwienia – m.in. możliwość tworzenia innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, podporządkowanych organizacyjnie szkołom lub przedszkolom (art. 51 ust. 1 specustawy), możliwość organizacji bezpłatnego transportu do miejsca zapewnienia kształcenia czy opieki (art. 52 specustawy).

W celu realizacji zadań w zakresie oświaty i wychowania nowe przepisy przewidują możliwość przekazania z budżetu państwa dodatkowej subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego.

Przeczytany przez Państwa artykuł stanowi część pełnego opracowania dotyczącego 7 najczęściej pojawiających się pytań w związku z uchodźcami z Ukrainy w Polsce. Opracowanie dostępne jest w całości po kliknięciu >tutaj<.