W czerwcu 2017 r. weszła w życie ustawa zmieniająca m.in. kodeks cywilny w zakresie solidarnej odpowiedzialności inwestora za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcom za wykonane roboty budowlane. Nowe brzmienie art. 647¹ kodeksu cywilnego wprowadza regulacje mające na celu wzmocnienie pozycji inwestora, jak również ułatwienie podwykonawcom dochodzenia wierzytelności za wykonane przez nich roboty budowlane.

 Procedura zgłaszania podwykonawców

Nowe przepisy konkretyzują procedurę zgłaszania podwykonawców robót budowlanych. Inwestor i wykonawca mogą określić szczegółowy zakres robót budowlanych wykonywanych przez oznaczonego podwykonawcę. Zakres ten, wraz ze wskazaniem wynagrodzenia należnego podwykonawcy może być:

• określony w umowie zawartej pomiędzy inwestorem a wykonawcą,
• zgłoszony inwestorowi na piśmie.

W pierwszym przypadku uregulowanie tej kwestii w umowie zawartej pomiędzy inwestorem i wykonawcą będzie tożsame z wyrażeniem przez inwestora zgody na wykonywanie danych robót przez konkretnego podwykonawcę. Będzie ono skutkowało powstaniem solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia należnego temu podwykonawcy.

W drugim przypadku, solidarna odpowiedzialność powstanie w sytuacji zgłoszenia inwestorowi na piśmie pod rygorem nieważności danego podwykonawcy wraz ze szczegółowym określeniem wykonywanych przez niego robót. W takim przypadku, inwestor w terminie 30 dni od otrzymania pisma, uprawniony będzie do zgłoszenia wykonawcy i podwykonawcy sprzeciwu wobec zawarcia takiej umowy.

Milcząca zgoda

Przepisy kodeksu cywilnego w dalszym ciągu pozwalają na wyrażenie tzw. milczącej zgody inwestora (tzn. brak zgłoszenia pisemnego sprzeciwu). Aby można było uznać, iż inwestor wyraził milczącą zgodę na wykonywanie robót budowlanych przez konkretnego podwykonawcę, konieczne będzie przedłożenie pisemnego zgłoszenia przez wykonawcę lub podwykonawcę pod rygorem nieważności. Drugim warunkiem uznania, iż inwestor wyraził milczącą zgodę będzie wykazanie, iż w terminie 30 dni nie wniósł on do wykonawcy i podwykonawcy sprzeciwu od zawarcia takiej umowy na piśmie.

Odpowiedzialność inwestora – ograniczenie ustawowe

Zgodnie z nowym art. 647¹ § 3 kodeksu cywilnego, odpowiedzialność inwestora ograniczona jest tylko do szczegółowego przedmiotu robót. Opis ten powinien być wskazany w doręczonym mu zgłoszeniu lub w umowie zawartej z wykonawcą. Zatem w przypadku, gdy konkretne roboty wykonane zostały poza przedmiotem umowy, brak będzie podstaw do konstruowania roszczeń podwykonawcy wobec inwestora o zapłatę wynagrodzenia.

Co więcej, odpowiedzialność inwestora ograniczona została z mocy ustawy do wynagrodzenia wykonawcy. Innymi słowy, inwestor zapłaci podwykonawcy maksymalnie kwotę, jaką za taki sam zakres robót zapłaciłby wykonawcy. Ciężar dowodu co do wysokości wynagrodzenia spoczywać będzie jednak na inwestorze.

Podsumowanie

Podsumowując, zmiany przepisów regulujących odpowiedzialność solidarną inwestora i wykonawcy za wykonane przez podwykonawcę roboty budowlane wynika z faktu, iż w dotychczasowym brzmieniu przepisy te były  niejednoznaczne i kontrowersyjne. Prowadziło do powstawania licznych rozbieżności w orzecznictwie. Wprowadzone zmiany stanowić mają odpowiedź na potrzeby rynku oraz zapewniać pewniejszą i skuteczniejszą ochronę zarówno inwestora jak i podwykonawcy.

Nie można zapominać, że zamawiający będący jednocześnie podmiotem publicznym obowiązany jest do stosowania nie tylko regulacji określonych w kodeksie cywilnym. Musi on także uwzględniać w swojej działalności przepisy prawa zamówień publicznych. O jakich dodatkowych regulacjach musi pamiętać– w kolejnym wpisie.

Autorem jest Marta Lipińska, aplikant radcowski w GWW.