Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zmienia dotychczasowe podejście w zakresie związania z prowadzeniem działalności gospodarczej

19 maja 2022 r. reprezentowaliśmy klienta na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu w sprawie, która dotyczyła stawki podatku od nieruchomości (sygn. akt I SA/Wr 697/21). Sąd potwierdził naszą interpretację przepisów, która wynikała z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r. o sygn. akt SK 39/19.

W przedmiotowej sprawie gminny organ podatkowy zażądał, żeby w deklaracji podatkowej wykazać przedmioty opodatkowania (grunty), które posiadała spółka, stawką dla gruntów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Po odmowie wykonania tego żądania organ wszczął postępowanie podatkowe i następnie wydał decyzję wymiarową. W ocenie gminnego organu podatkowego sposób opodatkowania dokonany przez spółkę był błędny, bowiem jak wynika z formy oraz przedmiotu działalności tego podatnika, jest on przedsiębiorcą (wykonuje działalność gospodarczą), a tym samym – zdaniem organu – do przedmiotów opodatkowania, które posiada przedsiębiorca, znajdują zastosowanie stawki dla przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie stawki pozostałe.

Organ II instancji (samorządowe kolegium odwoławcze) zgodził się z gminnym organem podatkowym orzekającym w I instancji i zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy. Wskazał przy tym, że grunty, budynki i budowle, które posiada przedsiębiorca lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą (z nielicznymi wyjątkami wskazanymi w przepisach ustawy), są z założenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Okolicznością, która przesądza o tym, że dane obiekty podlegające opodatkowaniu uznaje się za związane z działalnością gospodarczą, jest w ocenie kolegium sam fakt, że przedsiębiorca bądź inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą je posiada. Natomiast zdaniem tego organu bez znaczenia dla wymiaru podatku od nieruchomości jest okoliczność, czy przedsiębiorca faktycznie wykorzystuje posiadane przez siebie nieruchomości do działalności gospodarczej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu nie zgodził się z tym poglądem i uwzględnił wywiedzioną przez nas skargę. W uzasadnieniu ustnym Sąd I instancji wyjaśnił, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r. o sygn. akt SK 39/19 ma znaczenie dla przedmiotowej sprawy. Sąd podkreślił, że wyrok zmienił dotychczasowe podejście do kwestii związania z prowadzeniem działalności gospodarczej. Organ podatkowy ma obowiązek w tym zakresie przeprowadzić postępowanie podatkowe i ustalić, czy grunt jest wykorzystywany i potencjalnie może być wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej.

Przypomnieć należy, że we wspomnianym wyroku z 24 lutego 2021 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1170), rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji RP. Zdaniem Trybunału opodatkowanie wyższą stawką podatku od nieruchomości gruntów lub budynków – niewykorzystywanych i niemogących być potencjalnie wykorzystywanymi do prowadzenia działalności gospodarczej – wyłącznie ze względu na to, że posiadają je przedsiębiorca lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodne z art. 64 ust. 1 Konstytucji. W związku z tym nie powinno budzić wątpliwości, że wyrok TK zmienił dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych. W konsekwencji, w naszej ocenie, nie ma podstaw do opodatkowania stawką najwyższą nieruchomości, które są wprawdzie w posiadaniu przedsiębiorcy, ale nie są i nie mogą być wykorzystywane w działalności gospodarczej. Nie ma również żadnych podstaw do prostego przyjmowania, że to, co jest w posiadaniu przedsiębiorcy, to z założenia należy opodatkowywać stawką najwyższą.