Wytyczne sądu administracyjnego ważniejsze od związania organu egzekucyjnego stanowiskiem wierzyciela

26 kwietnia 2022 r. pełnomocnik GWW, adwokat Kamil Szczęsny, brał udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, w której rozwiano wątpliwość, co jest istotniejsze dla organu administracji w podejmowaniu decyzji w konkretnej sprawie: ogólne uregulowanie ustawowe czy wytyczna orzekającego w sprawie sądu administracyjnego.

Dokładnie na rozprawie rozpoznawano skargę kasacyjną, która dotyczyła zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej (sygn. akt III FSK 353/21). W przedmiotowej sprawie skargę kasacyjną od korzystnego dla skarżącej spółki wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł organ nadzoru nad organem egzekucyjnym, czyli Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.

Powód, dla którego sprawa trafiła na wokandę NSA, był taki, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, stwierdzając, że rozstrzygnięcie organu nie poddaje się kontroli instancyjnej z uwagi na zbyt lakoniczne uzasadnienie. Sąd nie uchylił jednak postanowienia wierzyciela.

Dyrektor IAS nie zgodził z tym rozstrzygnięciem i wskazał, że w jego ocenie uchylenie tylko postanowienia dyrektora IAS spowoduje, że nie będzie on mógł wydać odmiennego rozstrzygnięcia od wcześniej wydanego. Dla jasności warto tu przypomnieć, że w tego typu sprawach, jeżeli mamy do czynienia z gminnym organem podatkowym, w pierwszej kolejności wypowiada się wierzyciel, a następnie organ egzekucyjny i organ nadzoru nad organem egzekucyjnym. I to stało się kością niezgody, bowiem zdaniem dyrektora IAS organy egzekucyjne nie mogą weryfikować stanowiska wierzyciela w kwestii tego, czy zgłoszone zarzuty zasługują na uznanie w zakresie wymagalności dochodzonej kwoty, co wprost wynika z art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (w brzmieniu obowiązującym w 2017 r.). Powyższy przepis stanowił, że w zakresie zarzutów podniesionych na podstawie art. 33 § 1 pkt 1–5 i 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stanowisko wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążące.

NSA zgodził się z mec. Szczęsnym, że wyrok WSA jest prawidłowy. W ocenie NSA najlepszym rozwiązaniem byłoby uchylenie także stanowiska wierzyciela. Jednakże w sytuacji gdy uchylono tylko rozstrzygnięcie dyrektora IAS, to ten przy ponownym rozpoznaniu sprawy ma kierować się, zgodnie z art. 153 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wytycznymi zawartymi w wyroku sądu administracyjnego, nie zaś treścią art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Tym samym NSA uznał, że jeżeli w sprawie wypowiada się sąd administracyjny, to jego wytyczne są ważniejsze od związania organu egzekucyjnego stanowiskiem wierzyciela.