Porozumienie polityczne w sprawie wcześniejszego zniesienia progu 150 EUR dla przesyłek e-commerce – czyżby zmiany już w 2026?

Geneza i kontekst regulacyjny: status quo ante

Aktualny stan prawny pozostaje zakorzeniony w przepisach rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009, które stanowi fundament systemu zwolnień celnych dla przesyłek o niskiej wartości. Zgodnie z art. 23 tego rozporządzenia towary zawarte w przesyłkach o wartości nieprzekraczającej 150 EUR korzystają ze zwolnienia z należności celnych przywozowych, co przez wiele lat stanowiło kluczowy element ułatwień handlowych w obrocie międzynarodowym.

Norma ta, obowiązująca nieprzerwanie od ponad dekady, stworzyła specyficzny reżim prawny, który w sposób znaczący wpłynął na rozwój transgranicznego handlu elektronicznego. Wartość progowa 150 EUR pozostaje w mocy i nie została dotychczas formalnie zmodyfikowana żadnym nowym aktem prawnym Unii Europejskiej. W „Dzienniku Urzędowym UE” nie opublikowano dotąd żadnej regulacji implementującej likwidację tego progu z mocą prawną od 2026 r.

Jednakże należy podkreślić, że od lipca 2021 r. w wyniku wejścia w życie pakietu VAT e-commerce istotnie zmieniono zakres opodatkowania podatkiem od wartości dodanej. Zniesiono wówczas próg zwolnienia z VAT dla przesyłek o wartości do 22 EUR, wprowadzając obowiązek opodatkowania wszystkich towarów importowanych do UE, niezależnie od ich wartości. Ta reforma, choć nie eliminowała zwolnienia celnego, stanowiła pierwszy krok w kierunku pełniejszego objęcia małowartościowych przesyłek systemem fiskalnym Unii.

Porozumienie polityczne z listopada 2025 r.

13 listopada 2025 r. Komisja Europejska oraz Rada Unii Europejskiej ogłosiły osiągnięcie porozumienia politycznego stanowiącego punkt zwrotny w procesie reformy unii celnej. Porozumienie to przewiduje wcześniejsze zniesienie progu 150 EUR oraz uruchomienie tymczasowego mechanizmu poboru należności celnych od przesyłek e-commerce już w 2026 r., co ma przyspieszyć pierwotne założenia reformy o pełne dwa lata.

Pierwotny harmonogram

Pełne wejście w życie nowych zasad przewidziane na rok 2028, skorelowane z uruchomieniem EU Customs Data Hub.

Nowe porozumienie

Wprowadzenie mechanizmu tymczasowego as early as possible in 2026 – zgodnie z oficjalnym stanowiskiem Komisji

Perspektywa implementacji

Sugestie przedstawicieli KE wskazują na możliwość wdrożenia w I kwartale 2026 r.

Porozumienie to zostało wypracowane w odpowiedzi na skalę zjawiska, która osiągnęła wymiary uznane przez instytucje unijne za realne zagrożenie dla konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw. Inicjatorem przyspieszenia procesu legislacyjnego był Maroš Šefčovič, komisarz ds. handlu i bezpieczeństwa gospodarczego, który w piśmie skierowanym do unijnych ministrów finansów zaproponował przesunięcie terminu implementacji o dwa lata względem pierwotnego harmonogramu.

Kluczowym elementem porozumienia jest koncepcja „tymczasowego mechanizmu poboru należności”, który ma funkcjonować do czasu pełnego uruchomienia zintegrowanego systemu EU Customs Data Hub. Mechanizm ten ma za zadanie zapewnić ciągłość poboru należności celnych w okresie przejściowym, eliminując lukę czasową pomiędzy zniesieniem progu zwolnienia a wdrożeniem docelowej architektury cyfrowej unii celnej.

Rozróżnienie między porozumieniem politycznym a mocą prawną

Natura porozumienia politycznego

Fundamentalną kwestią z perspektywy dogmatyki prawa jest rozróżnienie między porozumieniem politycznym a normatywnym aktem prawnym. Mimo wyraźnych deklaracji politycznych zawartych w komunikatach z listopada 2025 r. nie przedstawiono dotychczas projektu aktu prawnego, który formalnie zmieniałby obowiązujące rozporządzenie nr 1186/2009 lub wprowadzał szczegółowy mechanizm tymczasowego poboru należności celnych przed rokiem 2028.

Zgodnie z zasadami hierarchii źródeł prawa Unii Europejskiej, wyrażonymi w art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), wiążącą moc prawną posiadają jedynie akty określone w tym przepisie: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie. Porozumienie polityczne, choć stanowi istotny sygnał co do kierunku działań legislacyjnych, nie mieści się w katalogu źródeł prawa pierwotnego ani wtórnego UE.

Wymogi formalne do zmiany stanu prawnego

Aby wcześniejsze zniesienie limitu 150 EUR stało się faktem prawnym, musi zostać przyjęte i opublikowane odpowiednie rozporządzenie w „Dzienniku Urzędowym UE”. Rozporządzenie takie, zgodnie z art. 297 TFUE, wchodzi w życie z dniem określonym w jego treści lub, w przypadku braku takiego określenia, dwudziestego dnia po jego publikacji w Dzienniku Urzędowym.

Proces legislacyjny prowadzący do przyjęcia takiego rozporządzenia wymaga spełnienia wymogów proceduralnych określonych w traktatach, w tym przeprowadzenia konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz uzyskania zgody Rady UE. W zależności od podstawy prawnej przyjmowanego aktu może być wymagana zwykła większość, większość kwalifikowana lub jednomyślność w Radzie.

Skala zjawiska: dynamika wzrostu przesyłek e-commerce

Analiza danych statystycznych dotyczących wolumenu przesyłek o wartości poniżej 150 EUR napływających do Unii Europejskiej ukazuje skalę zjawiska, które stało się kluczowym czynnikiem przyspieszenia reformy. Dane te stanowią empiryczne uzasadnienie dla radykalnej zmiany polityki celnej UE i ilustrują głębokość transformacji, jaką przechodzi międzynarodowy handel detaliczny.

W roku 2023 do Unii Europejskiej dotarły 2 miliardy paczek o wartości poniżej 150 EUR, co samo w sobie stanowiło wartość bezprecedensową. Jednakże w roku 2024 liczba ta wzrosła do 4,6 miliarda przesyłek, co oznacza wzrost o 130% w ciągu zaledwie jednego roku kalendarzowego. Dynamika tego wzrostu, charakteryzująca się niemal wykładniczą progresją, stanowi dla instytucji unijnych sygnał, że bez zdecydowanej interwencji legislacyjnej problem będzie się pogłębiał w tempie wykraczającym poza możliwości adaptacyjne europejskiego systemu celnego.

Znakomita większość tych przesyłek pochodzi z Chińskiej Republiki Ludowej, przy czym istotny udział w tym wolumenie mają platformy handlu elektronicznego takie jak Temu, Shein, AliExpress oraz inne podmioty wykorzystujące model direct-to-consumer. Platformy te, korzystając z obecnego systemu zwolnień celnych, wypracowały model biznesowy oparty na masowej wysyłce niskowartościowych przesyłek, co pozwala im na oferowanie cen znacząco niższych niż te dostępne na rynku europejskim, nawet przy uwzględnieniu kosztów transportu międzynarodowego.

Uwaga: Na obecnym etapie stan prawny nie uległ zmianie. Wszelkie doniesienia dotyczące wejścia w życie nowych regulacji w 2026 r. mają charakter polityczny, nie normatywny.

Ekonomiczne i konkurencyjne uzasadnienie reform

Głównym celem reformy, artykułowanym przez Komisję Europejską w szeregu dokumentów politycznych i komunikatów, pozostaje ochrona konkurencyjności unijnych przedsiębiorstw, które konsekwentnie wskazują na zjawisko nieuczciwej konkurencji ze strony pozaunijnych platform e-commerce. Argument ten opiera się na założeniu, że obecny system zwolnień celnych tworzy asymetrię regulacyjną faworyzującą podmioty spoza UE.

Europejscy przedsiębiorcy, działający w zgodzie z pełnym zakresem wymogów regulacyjnych UE – obejmujących normy bezpieczeństwa produktów, standardy środowiskowe, przepisy prawa pracy oraz kompleksową sprawozdawczość fiskalną – ponoszą znacząco wyższe koszty operacyjne niż konkurenci spoza Unii. Dodatkowym obciążeniem jest konieczność stosowania się do rygorystycznych wymogów dotyczących oznakowania produktów, zgodności z normami technicznymi oraz przestrzegania przepisów o odpowiedzialności za produkt.

Asymetria kosztowa

Sprzedawcy z państw trzecich oferują niższe ceny dzięki zwolnieniu celnemu, niższym kosztom produkcji oraz ograniczonej implementacji standardów UE.

Erozja bazy podatkowej

Masowy import niskowartościowych przesyłek prowadzi do utraty dochodów celnych szacowanych na setki milionów EUR rocznie.

Zagrożenie dla przemysłu

Szczególnie dotknięte sektory: tekstylia, elektronika konsumencka, artykuły gospodarstwa domowego, zabawki.

Problemy kontrolne

Masowy napływ przesyłek utrudnia efektywną kontrolę zgodności z normami bezpieczeństwa i jakości produktów.

Z perspektywy ekonomii dobrobytu obecny system tworzy zakłócenie konkurencji, które prowadzi do nieefektywnej alokacji zasobów na rynku wewnętrznym UE. Konsumenci, kierując się wyłącznie kryterium cenowym, kupują produkty, które przy uwzględnieniu pełnych kosztów społecznych i środowiskowych ich produkcji oraz transportu mogą nie być optymalnym wyborem z perspektywy zbiorowego dobrobytu.

Implikacje dla przedsiębiorców i konsumentów

Perspektywa przedsiębiorców

Dla przedsiębiorców działających na rynku e-commerce, zarówno w charakterze importerów, jak i pośredników w łańcuchu dostaw, nadchodzące zmiany będą wiązały się z koniecznością kompleksowej adaptacji modeli biznesowych oraz procedur operacyjnych. Kluczowe będzie dostosowanie systemów informatycznych do nowych wymogów deklaracyjnych oraz kalkulacja wpływu zwiększonych kosztów celnych na konkurencyjność oferty, a więc:

• rewizja strategii cenowych i marżowych,
• implementacja nowych procedur compliance celnego,
• adaptacja systemów IT do wymogów deklaracyjnych,
• przeszkolenie personelu w zakresie nowych regulacji,
• optymalizacja łańcucha dostaw pod kątem nowych obciążeń.

Podmioty działające jako pośrednicy celni lub operatorzy logistyczni będą musiały znacząco zwiększyć swoje zdolności przerobowe, gdyż każda przesyłka będzie wymagała formalnej odprawy celnej z naliczeniem należności. Może to prowadzić do wzrostu zapotrzebowania na usługi profesjonalnych agentów celnych oraz rozwoju zautomatyzowanych platform obsługi procesu celnego.

Perspektywa konsumentów

Z punktu widzenia konsumentów końcowych zniesienie progu zwolnienia celnego oznacza istotny wzrost finalnej ceny produktów importowanych z państw trzecich. Produkty, które wcześniej były dostępne po cenach rzędu kilku lub kilkunastu EUR, po uwzględnieniu należności celnych, kosztów obsługi celnej oraz potencjalnych opłat manipulacyjnych przewoźników mogą podrożeć o 30–50% lub więcej.

Zmiana ta może prowadzić do zwiększonego popytu na produkty europejskie, co będzie miało pozytywny wpływ na lokalnych producentów i sprzedawców.

Konsumenci planujący większe zakupy na pozaunijnych platformach e-commerce mają teoretycznie jeszcze kilka miesięcy na skorzystanie z obecnych warunków, należy jednak pamiętać, że ostateczny termin wejścia w życie nowych regulacji nie jest jeszcze przesądzony i będzie zależał od tempa procesu legislacyjnego.

Perspektywy legislacyjne i harmonogram implementacji

Analiza prawdopodobnego przebiegu procesu legislacyjnego prowadzącego do formalnego zniesienia progu 150 EUR wymaga uwzględnienia zarówno aspektów technicznych procedury stanowienia prawa UE, jak i czynników politycznych wpływających na tempo prac legislacyjnych. Złożoność materii oraz konieczność koordynacji działań na poziomie wszystkich państw członkowskich sugerują, że proces ten będzie wymagał znaczącego nakładu pracy legislacyjnej.

Kluczowym wyzwaniem będzie zaprojektowanie mechanizmu tymczasowego poboru należności w sposób, który krajowe administracje celne będą mogły skutecznie zaimplementować bez konieczności wcześniejszego uruchomienia pełnej infrastruktury EU Customs Data Hub. Mechanizm ten będzie musiał być wystarczająco elastyczny, aby umożliwić stopniową migrację do docelowego systemu, jednocześnie zapewniając nieprzerwany pobór należności i minimalizując obciążenia administracyjne dla przedsiębiorców.

Prawdopodobne jest również, że Komisja zaproponuje szereg aktów wykonawczych szczegółowo regulujących aspekty operacyjne nowego systemu, w tym formaty deklaracji, procedury naliczania należności, mechanizmy odwoławcze oraz zasady stosowania uproszczeń celnych dla określonych kategorii podmiotów gospodarczych.

Wnioski końcowe i rekomendacje

Porozumienie polityczne osiągnięte w listopadzie 2025 r. stanowi istotny punkt zwrotny w ewolucji unijnego systemu celnego i sygnalizuje determinację instytucji UE do przeciwdziałania negatywnym skutkom masowego importu niskowartościowych przesyłek. Jednakże do momentu formalnego przyjęcia i publikacji odpowiedniego rozporządzenia obecny stan prawny pozostaje niezmieniony.

Dla przedsiębiorców

Konieczność monitorowania „Dziennika Urzędowego UE” i wejścia w życie nowych regulacji.

Rozpoczęcie prac przygotowawczych nad dostosowaniem modeli biznesowych, systemów IT oraz procedur operacyjnych do przewidywanych zmian. Rozważenie optymalizacji łańcucha dostaw.

Dla administracji celnych

Przygotowanie infrastruktury technicznej i organizacyjnej do obsługi zwiększonego wolumenu zgłoszeń celnych. Szkolenie personelu oraz implementacja systemów wsparcia dla przedsiębiorców.

Z perspektywy długoterminowej reforma systemu celnego wykracza poza kwestię samego zniesienia progu 150 EUR, stanowiąc element szerszej transformacji cyfrowej unii celnej. Docelowy system EU Customs Data Hub, którego pełne uruchomienie planowane jest na 2028 r., ma na celu stworzenie zunifikowanego, elektronicznego środowiska wymiany danych celnych, które znacząco uprości procedury dla przedsiębiorców oraz zwiększy efektywność kontroli celnej.

Należy również zwrócić uwagę na szerszy kontekst geopolityczny i handlowy tych reform. Zniesienie progu zwolnienia celnego wpisuje się w tendencję do reorientacji polityki handlowej UE w kierunku większej asertywności wobec partnerów handlowych, szczególnie w kontekście stosunków z Chińską Republiką Ludową. Reforma ta stanowi element szerszej strategii economic security, której celem jest ochrona europejskiej bazy przemysłowej oraz zapewnienie większej autonomii strategicznej UE.