17 grudnia 2024 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.707.2024.1.MF), w której uznał, że przepadek kaucji wpłaconej na aukcję OZE może stanowić koszt uzyskania przychodów, potrącany w momencie, kiedy kaucja stała się bezzwrotna.

Przedmiot sporu

Istota sporu dotyczyła interpretacji art. 15 ust. 1 oraz art. 15 ust. 4d ustawy o CIT. Wnioskodawca, spółka prowadząca działalność w zakresie wytwarzania energii z odnawialnych źródeł, wzięła udział w systemie aukcyjnym organizowanym przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Jednym z warunków przystąpienia do aukcji było wpłacenie kaucji. Jednakże w wyniku zmiany sytuacji rynkowej spółka podjęła decyzję o rezygnacji z realizacji zobowiązań wynikających z systemu aukcyjnego. Konsekwencją tej decyzji był przepadek kaucji na rzecz Prezesa URE.

Spór dotyczył kwalifikacji poniesionego wydatku jako kosztu uzyskania przychodów. Kluczowe pytanie brzmiało, czy poniesiony koszt przepadku kaucji można uznać za koszt pośredni uzyskania przychodu, potrącany jednorazowo w momencie jego definitywnego poniesienia.

Stanowisko organu

Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. Kluczowe wnioski interpretacji to:

1. Charakter wydatku – Kaucja wpłacona przez spółkę była warunkiem koniecznym do uczestnictwa w systemie aukcyjnym, który miał zabezpieczyć źródło przychodów spółki w przyszłości. Przepadek kaucji wynikał z rezygnacji z kontynuowania systemu aukcyjnego, co miało na celu minimalizację strat i optymalizację przychodów.
2. Związek z przychodami – Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, nawet jeśli ich bezpośredni efekt przychodowy nie został osiągnięty. Przepadek kaucji był wynikiem decyzji ekonomicznie uzasadnionej w zmienionych warunkach rynkowych.
3. Moment zaliczenia do kosztów – Na podstawie art. 15 ust. 4d ustawy o CIT przepadek kaucji jako koszt pośredni można rozliczyć jednorazowo w momencie jego zaksięgowania na podstawie dowodu księgowego (np. decyzji Prezesa URE), nie wcześniej jednak niż w dacie, gdy stał się on definitywny. Z kolei momentem uznania przepadku kaucji za definitywny jest dzień następujący po dniu, kiedy wytwórca energii zobowiązany był ostatecznie do wprowadzenia energii do sieci (termin określony wraz z wygraniem aukcji).

Znaczenie interpretacji

Interpretacja Dyrektora KIS podkreśla znaczenie racjonalności działań podatnika w zmieniających się warunkach gospodarczych. Rezygnacja z systemu aukcyjnego pozwoliła spółce na optymalizację przychodów przez wykorzystanie rynkowych cen energii, które okazały się znacznie wyższe niż gwarantowane w systemie aukcyjnym. Decyzja o poniesieniu kosztu przepadku kaucji była więc uzasadniona z punktu widzenia zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów spółki.

Szerszy kontekst

Omawiana decyzja potwierdza, iż przepisy ustawy o CIT powinny być interpretowane w sposób uwzględniający specyfikę prowadzonej działalności oraz bez rozerwalnego związku ze zmieniającymi się realiami rynkowymi. Stanowisko Dyrektora KIS może stanowić podstawę do uznawania innych wydatków o podobnym charakterze, np. kary umowne czy koszty rezygnacji z nierentownych kontraktów, za koszty uzyskania przychodów pod warunkiem spełnienia kryteriów racjonalności i gospodarczego uzasadnienia.

Wnioski

Decyzja Dyrektora KIS w sprawie przepadku kaucji na aukcjach OZE jest kolejnym przykładem elastycznego i racjonalnego podejścia do kwalifikacji kosztów uzyskania przychodów w dynamicznie zmieniających się warunkach gospodarczych. Podatnicy powinni pamiętać, że kluczowe znaczenie ma właściwe udokumentowanie poniesionego wydatku oraz wykazanie jego związku z prowadzoną działalnością i generowaniem przychodów.